İlkokul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynaklarının yöneticilerin demografik özellikleri açısından incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Gözde Şeremet Kaya

Danışman: ŞÜKRÜ ADA

Özet:

Yönetim örgüt yapısını işletme sürecidir. Amacın örgütsel hedeflere ulaşmak olduğu bu süreçte, motivasyon sağlamak ve paydaşları istendik yönde harekete geçirmek için güdüleme aracı olarak güç kullanılmaktadır. Güç kaynaklarını kullanmama hali de gücün doğru ve etkin kullanılamaması da kaos yaratıp, karmaşaya sebebiyet verebilir. Bu sebeple farklı nitelikteki örgüt dinamiklerini harekete geçirebilmek için yöneticilerin güç kaynaklarını çeşitli ve zengin kullanmaları gerekmektedir. Yöneticilerin sahip olduğu kişilik özelliklerinden ya da bulundukları konumdan kaynaklanan çeşitli güç kaynakları bulunmaktadır. Yöneticinin örgüt içerisindeki makamına ve statüsüne bağlı olarak elde ettikleri güç kaynakları; ödül, yasal veya zorlayıcı güç kaynaklarıdır. Kaynağını bireysel özelliklerden aldıkları güç kaynakları ise karizmatik ve uzmanlık gücüdür. Bu çalışmanın amacı 2019-2020 eğitim yılında Bursa ili merkez ilçelerinde görev yapmakta olan ilkokul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynaklarını öğretmen görüşlerine göre saptamak ve yöneticilerin kullandıkları güç kaynakları ile cinsiyet, branş, kıdem ve eğitim düzeyi değişkenleri arasında manidar bir farklılık olup olmadığını ortaya koymaktır. Araştırma tarama modelinde ve nicel yöntemle gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın hedef evrenini, Bursa ili merkez ilçelerinde(Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım) bulunan ilkokullarda görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örnekleminde 404 kamu ilkokul öğretmeni yer almaktadır. Araştırma verileri, Zafer (2008) tarafından geliştirilen "İlkokul Yöneticilerinin Kullandıkları Örgütsel Güç Kaynakları Anketi" ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS programı kullanılmıştır. Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynaklarına ilişkin öğretmen algı düzeylerinin cinsiyet, branş değişkenlerine bağlı olarak anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla t-testinden yararlanılmıştır. Okul yöneticilerin kullandıkları güç kaynaklarına ilişkin öğretmen algı düzeylerinin mesleki kıdem ve eğitim durumu değişkenlerine bağlı olarak anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için ise tek yönlü varyans analizinden (One Way Anova) yararlanılmıştır. İkiden fazla alt grubun olduğu durumlarda farklılaşmanın hangi alt gruplar arasında olduğunun belirlenebilmesi amacıyla tamamlayıcı post-hoc analizi olarak Scheffe testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda okul müdürlerinin yönetimde genel olarak yasal güç türüne daha yüksek düzeylerde başvurdukları anlaşılmaktadır. Alan değişkenine göre örgütsel gücün uzmanlık, ödül ve karizmatik güç boyutlarında anlamlı farkın olduğu saptanmıştır. Eğitim durumu değişkenine göre örgütsel gücün yasal güç ve zorlayıcı güç boyutlarında anlamlı fark görülmezken uzmanlık gücü, karizmatik güç ve ödüllendirme gücü boyutlarında anlamlı farkın olduğu saptanmıştır. Hizmet süresi değişkenine göre örgütsel gücün uzmanlık, ödül ve karizmatik güç boyutlarında anlamlı farkın olduğu saptanmıştır. Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynaklarından karizmatik ve zorlayıcı güç ile cinsiyet arasında anlamlı bir farklılığın olduğu ulaşılmıştır. Elde edilen bu bulgular ilgili alan yazın ışığında tartışılmış ve gerekli öneriler geliştirilmiştir.