Kolo-rektal kanserli hasta ve yakınlarında genetik yatkınlığın araştırılması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 1998

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Berrin Tunca

Danışman: ÜNAL EGELİ

Özet:

Frajil bölgeler kromozomlar üzerinde boya almayan özel gap ve kırık noktalandır ve onlar çeşitli kültür koşullan ile oluşturulabilirler. Çeşitli çalışmalar frajil bölge ekspresyonunu arttıran ve birçok klastojenik ajan olduğunu göstermiştir. Biz de çalışmamızda periferik kan lenfositlerinde gözlediğimiz prometafaz kromozomlarda common frajil bölgelerin ekspresyonunu afidikolin, bromodeoksiuridin ve kafein ile indükledik. Kromozomal aberasyonlar ve frajil bölge ekspresyonlan, 32 kolon kanserli hasta, 30 asemptomatik kolon akraba, 36 rektum kanserli hasta, 30 rektum akraba ve 30 da yaşlan hasta ve akraba grupları ile uyumlu, ailesinde kanser hikayesi bulunmayan sağlıklı kontrol bireylerinden oluşan toplam 158 vakada değerlendirildi. Hem hasarlı hücre oram (P<0.001) hem de hücre basma düşen gap ve kırıkların ortalamaları (P<0.001) kontrol grubu ile karşılaştırıldığında gerek hasta gruplarında gerekse akrabalarda anlamlı bir şekilde yüksek bulundu. Buna karşılık kanserli hastaların gruplan akrabaların olduğu gruplarla karşılaştırıldıklarında anlamlılık elde edilemedi (P>0.05). Biz iki grubumuzda da apbidicolin tip common frajil bölgeler belirledik. Kolon kanserli hastalar ve yakınlarında belirlediğimiz frajil bölgeler lp36, lp31, lp21, lq21, lq25, lq44, 2p24, 2pl6, 2q21, 2q33, 2q37, 3p21, 3pl4, 15ql5, 5q21, 5q31, 13ql3 ve 14q24 şeklinde sıralanmaktadır. Bunlarm içinde lp21, lq21, lq25, lq44, 2p24, 2pl6, 2q33, 2q37, 3pl4, 5q21, 5q31 ve 14q24 frajil bölge oranları, kontrol grubu ile karşılaştırıldığında istatistiki olarak anlamlı bulundu (P<0.05-P<0.0005). Aynca bütün frajil bölgeler içinde en yüksek istatistiki anlamlılığı gösteren bölgeler 2q33, 3pl4 ve 5q21 olarak belirlendi. Rektum kanserli hastalarımız ve akrabalarında 1Ip36, lp31, lp21, lq21, lq25, lq44, 2p24, 2q21, 2q33, 2q37, 3pl4, 5q21, 5q31, 13ql3, 14q24, 16q23 ve 18q21'de frajil bölgeleri saptandı. Bu bölgelerdeki ekspresyon sıklıklan kontrol grubu ile karşılaşünldığmda lp21, lq25, lq44, 2q33, 5q21, 5q31 ve 14q24'de istatistiki anlamlılık belirlendi (P<0.05-P<0.0005). Aynca 2q33 bölgesi rektum kanserli hastalar ve akrabalarında en yüksek anlamlılığa sahip olan frajil bölge idi. Bizim sonuçlarımız kolorektal kanserli hasta ve yakınlarında kromozomal aberasyonlar ve frajil bölge ekspresyonlannda bir artış olduğunu göstermektedir. Bu veriler bize common frajil bölgelerin kırılmada öncelikli noktalar olarak ekspresyonlan ile somatik genomdaki kromozomal hasarın primer sebebi olabileceğini göstermektedir. Böylece bu tip çalışmaların gerçekleştirilmesi kanserin erken tanısında, kanser oluşumundaki biyolojik mekanizmaların açıklanmasında ve kanserden korunmada yardımcı olabilir.