Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2004
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ARZU BALCI
Danışman: İLHAN TURGUT
Özet:Bu araştırma, 10 mısır saf hattı ve bunların yarım diallel melezlerinden oluşan populasyonun genetik yapısını araştırmak, ataların genel uyum yetenekleri ile kombinasyonların özel uyum yeteneği etkilerini belirlemek, melez gücü değerlerini bulmak amacı ile yürütülmüştür. Çalışmada, Sakarya Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nden temin edilen A-251, A- 681, A-632 Ht, A-639, AS-D, ADK-447, ALKD-187, N-193, VA-22 ve ND-405 saf mısır hatları kullanılmıştır. Araştırmanın melezleme ve Fı'lerin test edilme aşaması Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme alanlarında 2001 ve 2002 yıllarında yürütülmüştür. Deneme dikdörtgen latis deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışma amaçlarını gerçekleştirmede, verilerin analizi Griffing ve Jinks-Hayman tipi diallel analiz yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ayrıca kombinasyonlara ait heterosis, heterobeltiosis ve standart çeşide göre ticari heterosis değerleri hesaplanmıştır. Griffing tipi diallel analiz sonuçlarına göre incelenen tüm özelliklerde genel ve özel uyum yeteneği etkileri önemli bulunmuştur. Çalışmada koçan yüksekliği, bitki başına tane verimi ve tane verimi dışındaki tüm karakterlerin kalıtımında eklemeli genlerin hakim olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca çiçeklenme gün sayısı ve koçan yüksekliğinde VA-22, 1000 tane ağırlığı, bitki başına tane verimi ve tane veriminde AS-D, bitkide koçan sayısı ve protein oranında A-632 Ht, bitki boyunda ve koçanda tane sayısında N-193 hatları genel uyum yeteneği etkileri bakımından ilk sırada yer alan hatlar olmuşlardır. Analiz sonucuna göre en yüksek özel uyum yeteneği etkisi tane veriminde, VA-22 x ND-405 kombinasyonunda belirlenmiştir. Bu kombinasyonun koçanda tane sayısı, 1000 tane ağırlığı ve bitki başına tane verimi bakımından da yüksek ve önemli etki değeri gösterdiği bulunmuştur. Jinks-Hayman diallel analiz sonunda incelenen tüm özelliklerde dominant genetik varyansı; çiçeklenme gün sayısı, 1000 tane ağırlığı ve protein oranında ise hem eklemeli hem de dominant gen varyansı istatistik! anlamda önemli bulunmuştur. Çiçeklenme gün sayısı, 1000 tane ağırlığı ve protein oranında eksik dominantlığın, diğer özelliklerde ise üstün dominatlığın varlığı anlaşılmıştır. Araştırmada, dar anlamda kalıtım derecesi bakımından en yüksek değer 1000 tane ağırlığında (0.57) tespit edilmiştir. Geniş anlamda kalıtım derecesi 0.55 ile 0.83 arasında, dar anlamda kalıtım dereceleri ise 0.09 ile 0.57 arasında değişim göstermiştir. Melez kombinasyonlara ait en düşük heterosis ve heterobeltiosis oranları sırasıyla %-25.6 ve %-30.7 ile protein oranında bulunmuştur. VA-22 x ND.-405 kombinasyonu bitki başına tane veriminde ve tane veriminde %170.4 heterosis, % 149.1 heterobeltiosis değeri ile en yüksek değer alan melez olarak belirlenmiştir.