Cemil Kavukçu'nun "Çalınmayan Gün" adlı öyküsünde cümleler arası anlam ilişkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Özlem Keser

Danışman: KERİME ÜSTÜNOVA

Özet:

1950'li yıllarda yapısalcılık akımıyla birlikte artık dil göstergelerden oluş an bir sistem olarak görülmeye başlanmış ve dille ilgili yapılan çalışmalarda dil birimlerinin birbirleriyle girdikleri ilişkilere bakılır olmuştur. Böylece tüm dil birimlerinin anlamlarını bir bütün içinde kazandıkları savunulmuştur. Yine cümlenin artık eksiksiz önermeye ulaşmada yetersiz kaldığı, tam ve net yargı bildirmediği kabul edilmiştir.Bu nedenle dil çalışmalarında cümlelerin tek başına değil de diğer cümlelerle beraber incelenmesi uygun görülmüştür. Ayrıca tüm dil birimlerinin gösteren ve gösterilen yanlarının olduğu ve iletişimin dil birimlerinin gösterilen yanlarıyla kurulduğu kabul edilmiştir. Dil birimlerinin, gösteren yanı sese, yazıya dökülmüş biçimsel, somut; gösterilen yanı ise anlamla ilgili soyut yanıdır. Bu çalışmanın amacı da iletişimin dil birimlerinin anlamsal yanlarıyla kurulduğunu kanıtlamaktır. Bu amaçla Cemil KAVUKÇU'nun Çalınamayan Gün adlı öyküsü seçilmiş ve öyküdeki tüm cümleler arasındaki anlamsal ilişkiler bulunmuştur. Böylece aralarında kişi, zaman, mekan ortaklığı; sebep-sonuç ilişkisi vb. olan cümlelerin bir bütün oluşturduğu görüllmüş ve bu bütüne de CBB denmiştir. Sonuç olarak bütünün (CBB) oluşmasında tek başına cümleler arasındaki anlamsal ilişkilerin yeterli olduğu ve cümleler arasındaki anlam ilişkilerinin bittiği yerde hemen CBB'nin kapandığı, ardından farklı bir CBB'nin açıldığı görüldü. Bu sonuç diğer dil birimleri için genellenirse anlamın bittiği yerde, dil biriminin de görevinin bittiği söylenebilir.