Bursa'nın sosyal tarihi kapsamında, 17.yüzyıl başlarında kadı sicillerinde şiddet içeren suçlar ve düşündürdükleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Serap Babalar

Danışman: ZEYNEP DÖRTOK ABACI

Özet:

Osmanlı Devleti'nin hukuk sistemi, İslâm hukuku ve örfî hukukun birlikte uygulanmasına dayalı bir sistemdir. Osmanlı mahkemelerinde görülen davalar ve merkezden çeşitli nedenlerle gönderilen belgeler şer'iye sicillerine işlenmiştir. Osmanlı mahkemelerinde karar merciî kadılardır. Mahkemede kadılara yardımcı olan başka görevliler de vardır. Önemli ticaret yolları üzerinde bulunan Bursa, kuruluş döneminde fethedilmiş ve başkentlik yapmıştır. Osmanlı Devleti'yle birlikte gelişmiş, Osmanlı Devleti'nin ve dünyanın önemli ticaret merkezlerinden biri haline gelmiştir. Bursa, bu özelliğini 17. yüzyıldan itibaren kaybetmeye başlamıştır, bunun nedeni, Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu, siyasi, ekonomik ve sosyal şartlardır. 17. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin siyasi, sosyal ve ekonomik koşullarında olumsuzluklar ortaya çıkmıştır. Bunların başlıca nedenleri, Osmanlı-İran savaşları, uzun süren savaşların askerleri maddi - manevi olumsuz etkilemesi, ticaret yollarının değişmesidir. Halkın gelir düzeyi düşmüş hayat daha pahalı hale gelmiştir. Bu dönemde Celali adıyla anılan eşkıyalar, yol kesmeye, hırsızlık yapmaya başlamıştır. Medrese öğrencileri de ayaklanmış, şiddet eylemlerine başlamıştır. Bu isyanlar ve şiddet eylemleri halkın durumunu daha da zorlaştırmıştır. Söz konusu eylemler nedeniyle Osmanlı mahkemelerinde şiddet suçuna dair birçok dava açılmış ve şer'iye sicillerine kaydedilmiştir. Şiddet, sadece bu dönemde görülmemiş, tarihin her döneminde var olmuştur. Her dönem farklı tanımlanmasına, farklı anlamlar yüklenmesine karşın şiddet çoğunlukla kişiye verilen fiziksel ve ruhsal zarar olarak algılanmıştır. Günümüzde de birçok şiddet eylemi gerçekleşmektedir. Bu eylemlerin birçoğunun nedenleri sosyal, ekonomik, kültürel yapılardaki bozulmalardır. 17. yüzyılın sosyal, ekonomik, kültürel koşulları ile günümüzün sosyal, ekonomik kültürel koşulları arasında benzerlikler vardır. Bu benzerlikler dikkate alındığında sosyal, ekonomik, kültürel kurumlardaki bozulmanın şiddet eylemlerinin artmasına neden olduğu söylenebilir.