Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Cüneyt Demirtaş
Danışman: SAİME YÜCEER
Özet:1929 yılında ABD'de başlayıp bütün Dünyaya yayılan ekonomik kriz, 10 yıl süren bir toplumsal ve siyasal krizin de sebebi olmuştur. Sonrasında Avrupa'da yeşeren aşırı milliyetçi akımlar aynı dünyayı 4 yıl süren bir dünya savaşının kucağına atmıştır.Balkan Savaşlarıyla başlayan ve Kurtuluş Savaşı ile sona eren yoğun savaş döneminden sonra kurulan genç Türkiye Cumhuriyeti varını yoğunu bu savaşta harcamıştı. Oysa önünde ise kazanılması gereken bir iktisadi savaş ve bu savaş ile birlikte yürümesi gereken toplumsal ve siyasal devrimler vardı. Bu mücadele, 1911'den 1922'ye kadar dört harp geçiren, yanan, yıkılan, milyonlarca evlâdını kaybeden, üstelik bütün gelir kaynakları sıfıra inen bir ülkenin ekonomik durumu ile yapılacaktı.Krizin yanı sıra Osmanlıdan kalan dış borçlar ve 1929 yılına kadar devam eden 1 Eylül 1916 tarihli gümrük tarifesi de Yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin önündeki önemli ekonomik engellerdi.Ülkede, eğitim seviyesi yüzden onun altındaydı. Genç nüfus birbiri ardına gelen savaşlarda eriyip gitmişti. Ulaşım ağı olarak bir miktar demiryolundan başka bir şey yoktu. Sanayi, azınlıkların ve yabancıların kontrolü altında idi.Böyle bir dönemin başında genç Türkiye Cumhuriyeti bu küresel ekonomik kriz ile tanıştı. Atatürk 1929 yılına kadar olan dönem içerisinde siyasal ve toplumsal devrimlere öncelik verdi ve ekonomik kalkınma için özel sektörü teşvik edici kararlar aldı. Fakat sanayinin gelişmişlik düzeyinin düşük ve sermaye birikiminin az olması bu konuda istenen başarıyı getirmedi.1929 sonrası yaşanan ekonomik sıkıntılara Türk paranın değer kaybetmesi ve dış ticaretinin açık vermesi de eklenince devletin ekonomiye müdahalesi gecikmedi. Bu dönem ve sonrası Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinin devletçilik ilkesini yoğun olarak uyguladığı bir dönem oldu.Bu dönem içerisinde başta Merkez Bankası olmak üzere pek çok banka açılarak yatırımların yapılması için gerekli olan sermayenin teminine çalışıldı. Çıkarılan Türk Parasını Koruma Kanunu ve ithalat/ihracatta alınan vergilerin yeniden düzenlenmesi Türk Parasının diğer ülke paraları karşısında değer kaybetmesi ve dış ticaret açığının oluşması engellendi.Tarımın gelişmesine katkı sağlamak maksadıyla aşar vergisinin kaldırılmasının yanı sıra köylünün modern üretim yapması için tedbirler alındı ve ürettiklerini değerlendirici pek çok fabrika ülkenin çeşitli yerlerine açıldı.Ağır sanayiyi tesis edici çalışmalar kapsamında madenler çıkarılmaya başlandı ve bunların işleneceği tesisler kuruldu.Ulaşım alanında, özellikle demiryollarının ülkenin her tarafına ulaşması için seferberlik ilan edildi. Karayolları ve limanların da aktif hale getirilmesi önemli çalışmalar yapıldı.Bu dönem içerisinde ekonomik alanda yapılan bunca yenilik toplumsal ,kültür ve siyasi yeniliklerle de desteklenmiş ve Türk insanın her açıdan çağdaş medeniyetler seviyesine ulaşması hedef alınmıştır.Bu maksatla öncelikle eğitime verilmiş bu maksatla; eğitim kurumları tek çatı altında toplanarak eğitim dini kesimlerin ve yabancı devletlerin egemenliğinden kurtarılmıştır.Yeni Türk harflerin kabulü ile okuma yazma kolaylaştırılmış ve ülke çapında okuma yazma seferberliği başlatılmıştır. Halk evleri ve köy enstitüleri kurularak eğitim ve kültürün ülkenin en ücra noktasına kadar ulaştırılması hedeflenmiştir.Batı standartlarında eğitim yapan üniversiteler açılmış pek çok genç eğitim maksadıyla yurt dışına gönderilmiştir.Kadın hakları, Kılık kıyafet, şapka, takvim, saat ve ölçü birimleri, hafta sonu tatilleri, güzel sanatlar vb. pek çok alanda batı medeniyetlerinin standartlarının yakalanması için kanunlar çıkarılmıştır.