Yükleme kısıtı altında taşıt rotalama problemleri

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ALPER TÜRKAY

Danışman: ERDAL EMEL

Özet:

Lojistik biliminin uygulamalı alanlarından olan "Taşıt Rotalama Problemleri", uzun yıllardan beri inceleme konusu olmuştur. Günlük hayatta sıklıkla karşılaşılan bu problemlerde yük tipleri farklılık gösterse de, genellikle kutu şeklinde birim yüklerin taşındığı gözlemlenmektedir. Birim yüklerin taşındığı uygulamalarda şimdiye kadar ihmâl edilen yükleme kısıtları, bu tez çalışması ile taşıt rotalama problemlerine entegre edilmiştir. Tez üç ana kısımdan oluşmuştur. Birinci kısımda, taşıt rotalama problemleri hem optimizasyonel hem de sezgisel açılardan derinlemesine incelenmiştir, ilk rotalama problemi olarak "En Kısa Yol Problemi" araştırılmıştır. Daha sonra, dağıtım problemi özelliği taşıyan "Gezgin Satıcı Problemi" incelenmiş ve yapısı ortaya konmuştur. Problemin varyantları tanımlandıktan sonra, dağıtım işlemini en genel haliyle yansıtan "Taşıt Rotalama Problem ele alınmıştır. Bu problemlerin karmaşıklık seviyeleri incelenerek kullanılabilecek çeşitli çözüm yaklaşımları hakkında bilgiler verilmiştir. Kesin yöntemlere örnek bir uygulama yapıldıktan sonra sezgisel yöntemler incelenerek içlerinden birisi Matlab ortamında programlanmıştır. İkinci kısımda, yükleme koşullarım belirleyecek olan "Paketleme Problem araştırılmıştır. Problemin çeşitli yapıları açıklandıktan sonra kesme problemlerini de içeren genel bir sınıflama sistemi verilmiştir. Literatürde yer alan bir doğrusal modelin tanıtılmasından sonra sezgisel yöntemler incelenmiştir. Problem için yeni bir sezgisel yöntem geliştirilerek programlanmıştır. Üçüncü kısımda, tezin özünü oluşturan ve literatürde ilk kez yer alacak olan "Yükleme Kısıtı Altında Taşıt Rotalama Problemleri" incelenmektedir. Yükleme koşullan, "Paketleme Problem'' yardımıyla gerek optimizasyonel gerekse sezgisel açılardan rotalama problemlerine entegre edilmiştir. İlk önce "Taşıt Rotalama Problemi" yükleme koşullarıyla birlikte ele alınmıştır. Optimal yaklaşım geliştirilmesinin ardından sezgisel bir yöntem geliştirilerek Matlab 'da programlanmıştır. Daha sonra en kısa yol problemleri ele alınarak doğrusal modeller geliştirilmiştir. Rotalama söz konusu olduğunda öne çıkan bir başka konu olarak yüklemede rota sırası da matematiksel bir yaklaşımla incelenmiştir.