Fen bilgisi öğretmen adaylarının örnek olay geliştirme süreçlerinin değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Burcu Çoruh

Danışman: ZEHRA ÖZDİLEK

Özet:

Bu çalışma, 2018–2019 eğitim/öğretim yılında Uludağ Üniversitesi'nde Çevre Kimyası dersi alan Fen Bilgisi öğretmen adayları ile 14 haftalık bir sürede gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında Fen Bilgisi öğretmen adaylarının geliştirdikleri örnek olayları değerlendirmek ve örnek olay geliştirme sürecinin onlara olan katılarına yönelik düşüncelerini öğrenmek amaçlanmıştır. Araştırmacı, çalışmayı Uludağ Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği'nde Çevre Kimyası Dersini alan 15 kadın öğrenci ile gerçekleştirmiştir. Bu bağlamda çalışmada kolay ulaşılabilir örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Çalışma kapsamında tez danışmanı tarafından yürütülen çevre kimyası dersi içeriğinin yanında öğrencilere örnek olay yöntemi ile ilgili öğretim gerçekleştirilmiştir. Daha sonra araştırmacı tarafından hazırlanan sunum aracılığıyla örnek olay yöntemi öğrencilere tekrar anlatılmış ve anlaşılmayan noktaların giderilmesi sağlanmıştır. Örnek olay yönteminin faydaları ve sınırlılıkları, iyi bir örnek olayda olması gereken özellikler ve örnek olay yazım aşamalarında nelere dikkat edilmesi hususlarının ele alındığı sunumda ayrıca örnek olay uygulamalarına da yer verilmiştir. Öğrencilerden örnek olay yöntemini çevre kimyası dersindeki 3 konudan birine (su kirliliği, hava kirliliği ve toprak kirliliği) uyarlamaları ve belirtilen ölçütleri göz önüne alarak örnek olaylar geliştirmeleri istenmiştir. Fen bilgisi öğretmen adaylarının geliştirdikleri örnek olaylar araştırmacı ve öğretim elemanı tarafından geliştirilen "Örnek Olay Değerlendirme Dereceli Puanlama Anahtarı (ÖODDPA)" ile değerlendirilmiştir. Ayrıca örnek olay geliştirme sürecinin fen bilgisi öğretmen adaylarının mesleki gelişimlerine olan etkisi üzerindeki görüşleri "Yarı Yapılandırılmış Görüşme Soruları (YYGS)" aracılığıyla incelenmiştir. Bu çalışmada nitel araştırma türlerinden fenomenolojik araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda yarı yapılandırılmış görüşme soruları ile elde edilen veriler tematik içerik analizi ve doküman analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının geliştirdiği örnek olayların kabul edilebilir ve iyi bir düzeyde olduğu söylenebilir. Fen bilgisi öğretmen adaylarının bu deneyim sonrası örnek olay geliştirme konusunda kendilerini yeterli gördüklerini ifade ettikleri ve bu yöntemi meslek hayatlarında kullanmayı düşündükleri tespit edilmiştir. Fen bilgisi öğretmen adaylarının örnek olay geliştirme aşamasında, en çok hikâyeleştirme ve soru yazma gibi kısımlarda zorlandıklarını belirten ifadelerinden, daha önce kullanmadıkları bu yöntemin derslerinde uygulanmasının onlara yol haritası olduğu ve örnek olay geliştirme aşamasını kolaylaştırdığı anlaşılmaktadır. Ayrıca öğretmen adaylarının, öğrencilerde eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme gibi üst düzey bilişsel beceriler geliştirmede kullanılabileceğini ifade ettikleri bu yöntemin öğretmen adaylarında da hikayeleştirme, kurgulama, empati, farklı bakış açısı gibi beceriler geliştirdiğini düşündükleri belirlenmiştir.