Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı’nın Türkiye ve Azerbaycan üzerine etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Nermin Amirova

Danışman: YASEMİN KAYA

Özet:

Başta petrol olmak üzere enerji kaynakları, geçmişten günümüze ülkelerin kaderini tayin eden stratejik bir faktör olagelmiştir. Enerji kaynaklarına sahip olma ya da olmama, enerji üreten ya da tüketen olma durumları her zaman ülkelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleriyle ilgili temel göstergeler olarak kabul edilmiştir. Enerji kaynağı olarak yerini tutacak başka bir seçenek bulununcaya kadar petrol, dünya ekonomisi üzerinde erişilmesi güç olan etkisini koruyacağa benzemektedir. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra, kanıtlanmış 20 milyon ton petrol rezervine sahip Hazar Havzası ise giderek büyüyen enerji talebi karşında dikkat çeken bir bölge haline gelmiştir. Ancak Hazar Havzasında gerek bölge devletlerinin, gerekse bölgeyle enerji alışverişine yönelik politikalar geliştiren devletlerin arasındaki süregelen ilişkiler, söz konusu enerji kaynağının paylaşım mücadelesini de beraberinde getirmiştir. Bölgenin önemli bir aktörü olan Azerbaycan, aynı zamanda Hazar denizinde var olan petrol yataklarının da önemli bir kısmına sahiptir. Tüm bölge ülkeleri gibi sahip olduğu enerji kaynakları vasıtasıyla ekonomisini güçlendirmek isteyen Azerbaycan, uluslararası petrol şirketleri ile ortak üretim anlaşmaları yapan ilk ülke olmuştur. Bu çalışmada, Azerbaycan’ın petrol transferi ve ticareti üzerinden şekillenen enerji politikası ve bu politikanın hem Azerbaycan hem de Türkiye ekonomisine etkisi değerlendirmektedir. Çalışma bağlamında özellikle ana ihraç boru hattı olarak geliştirilen ve Türkiye ve Azerbaycan tarafından desteklenen bir proje olan Bakü-Tiflis- Ceyhan (BTC) boru hattı projesinin ekonomik ve çevresel etkileri değerlendirilmektedir.