Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖZGE ÖMÜR
Danışman: Adnan Gerçek
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Çeşitli ülkelerdeki gelir idareleri organizasyon yapıları vergi uyumunu dolayısıyla vergi tahsilâtını artırmak amacıyla yeniden yapılanmıştır. Klasik organizasyon yapısı olan vergi türüne göre organizasyon terk edilmiş, fonksiyonel ve mükellef odaklı yapılanmalara geçilmiştir. Türkiye’de de dünyadaki bu gelişmelerden etkilenerek 2005 yılında gelir idaresi başkanlığı kurulmuş ve fonksiyonel yapılanmaya geçilmiştir. Bunun yanı sıra mükellef odaklı anlayışa yönelik 2007 yılında İstanbul’da Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı kurulmuştur. 2015 yılında pilot uygulama olarak Eskişehir ilinde Tek Vergi Dairesi Başkanlığı uygulamasına başlanmıştır. 29 ilde Vergi Dairesi Başkanlığına bağlı vergi dairesi müdürlükleri, Eskişehir ilinde Tek Vergi Dairesine bağlı şubeler ve 52 ilde Defterdarlığa bağlı vergi dairesi müdürlükleri bulunmaktadır. Ülkemizde farklı yapılanmaların olması gelir idaresinin yapılanmasının tam olarak tamamlanmadığını göstermektedir. Gelir idaresinin organizasyon yapısının vergi uyumunu etkilediği düşünülmektedir. Bu nedenle gelir idaresi vergiye uyumun artması açısından son derce önemlidir. Mükelleflerin vergi uyumunu belirleyen; idari faktörler, demografik faktörler, yapısal ve ekonomik faktörler, psikolojik ve ahlaki faktörler gibi pek çok faktör bulunmaktadır. Gelir idaresinin organizasyon yapısı da idari faktör olarak ele alınabilir. Bu araştırma, gelir idaresinin organizasyon yapısının vergi uyumuna etkisini incelemiştir. Toplamda 407 serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavire anket uygulanmıştır. Anket sonuçları faktör analizine ve yapısal eşitlik modellemesine tabi tutulmuştur. Vergi mükelleflerinin gelir idaresi hakkındaki görüşlerinin ve vergi uyumu üzerindeki etkilerinin en önemli faktörün “Mükellef Hizmetleri” olduğu görülmüştür. Bu nedenle, vergi mükelleflerine gelir idaresi tarafından kaliteli ve etkin hizmet sunulması vergi mükelleflerinin vergi yükümlülüklerini gönüllü olarak yerine getirmelerini ve vergi uyumlarını artırmalarını sağlayacaktır.