Henri Bergson’da din ve ahlak ilişkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mustafa Korkmaz

Danışman: İSMAİL ÇETİN

Özet:

Henri Bergson (1859-1941) yaşadığı döneme damga vuran, pozitivizm ve materyalizm düşüncelerinden farklı bir anlayış geliştiren bir felsefecidir. Ruhu ve metafizik alanı kavramanın ve gerçeğe ulaşmanın sezgi ile mümkün olacağını savunarak felsefi düşüncesini sezgi kavramı üzerine kurmuştur. Bergson’a göre bilgiye ulaşmanın yegâne yolu, bilimle elde edilen çıkarımların üzerine sezgisel düşünmektir. Bergson, evrim konusunda da görüşlerini belirterek gerçek evrimin kendini yaratma olduğunu ve bu yaratmanın da hayat hamlesi ile gerçekleşebileceğini savunmuştur. Ancak Bergson, doğa hakkında yeterli derecede bilgi paylaşımında bulunmadığı için Tanrı ve doğa arasındaki ilişki yeterince çözümlenememiştir. Bergson, statik dinde mistisizm etkisinden bahsetmezken dinamik dinin gerçek din olma sebebini mistisizme bağlamıştır. Bergson’un ele almış olduğu mistisizm anlayışı da din felsefesinde yer alan dini tecrübe delilini hatırlatmaktadır. Bergson dini, statik ve dinamik din olmak üzere iki kısma ayırır. Buna göre statik din, gelenek, örf ve adetlere uymayı emreder. Dinamik din ise bütün insanlığa hitap edecek şekilde evrenseldir. Çalışmamızda Bergson’un sezgi düşüncesi etrafında oluşturduğu din anlayışının, ahlak anlayışını etkilediği sonucuna varılmıştır.