Karar verme teorileri bağlamında Soğuk Savaş sonrası dönemde İran dış politikası


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DURDU MEHMET ÖZDEMİR

Danışman: CAFER TAYYAR ARI

Özet:

Bu çalışmada İran'ın Soğuk Savaş sonrası dönemdeki dış politikası karar verme teorisi bağlamında analiz edilmeye çalışılmıştır. 1979 yılında İran İslam Devriminin gerçekleşmesi ile İran siyasi, kültürel ve toplumsal anlamda büyük bir dönüşüme uğramıştır. Devrim sonrasında İran'da ortaya çıkan bu yeni siyasi sistem karar vericiyi ve karar verme sürecini İran dış politikasında oldukça ön plana çıkarmıştır. Özellikle ülkenin genel siyasetini belirleme yetkisi de elinde olan Velayet'i Fakih makamı çok geniş yetkilerle donatılmış ve en üst otorite olarak İran siyasetinde yerini almıştır. 1990'lı yılların başında soğuk savaşın bitmesi ile dünyada hakim olan iki kutuplu sistemin sona ermesi, İran İslam Cumhuriyetinin kurucu ve karizmatik lideri Humeyni'nin vefat etmesi ve ABD'nin Irak'a müdahalesi gibi bölgesel ve küresel anlamda büyük etkileri olan gelişmelerin ortaya çıkması İran'ın dış politikasında da bazı değişikliklere neden olmuştur. Soğuk savaşın sona ermesiyle başlayan bu yeni süreçte İran dış politikası karar verme teorisi ve İran'da karar verme sürecine etki eden faktörler incelendikten sonra karar vericiler üzerinden analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu anlamda İran dini lideri ve Cumhurbaşkanları ayrı ayrı incelenerek bu kişilerin İran dış politikasına getirdiği değişim ve yenilikler ortaya koyulmaya çalışılmıştır.