Hayvansal kaynaklı gıdalarda enterokokların varlığı, tür düzeyinde identifikasyonları ve antibiyotik dirençliliklerinin belirlenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TÜLAY ELAL MUŞ

Danışman: Figen Çetinkaya

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu tez çalışması Nisan – Aralık 2011 tarihleri arasında Güney Marmara Bölgesi'nde satışa sunulan hayvansal gıdalarda enterokokların varlığını belirlemek, tür düzeyinde identifikasyonunu yapmak ve antibiyotik direnç profillerini ortaya koymak amacıyla yapıldı. Bu amaçla 150 adet et ve et ürünü (parça et, kıyma, köfte, sucuk, salam, sosis, pastırma), 150 adet süt ve süt ürünü (peynir, yoğurt, kefir, tereyağ), 75 adet tavuk eti (göğüs, but, kanat) ve işlenmiş kanatlı eti ürünü (piliç burger, piliç köfte, nugget, şinitzel) olmak üzere toplam 375 adet gıda örneği materyal olarak kullanıldı. Klasik mikrobiyolojik tekniklerle, analiz edilen örneklerin % 54.13'ünde (203/375) Enterococcus spp. kontaminasyonu gözlendi. API 20 STREP bakteri tanımlama sistemi kullanılarak, izolatların 92'si E. faecium, 88'i E. faecalis, 20'si E. durans, 2'si E. avium ve 1'i E. gallinarum olarak tür düzeyinde identifiye edildi. İdentifikasyonları tamamlanan tüm izolatların ampisilin (10 µg), penisilin (10 ünite), linezolid (30 µg), kinupristin/dalfopristin (15 µg), vankomisin (30 µg), teikoplanin (30 µg), siprofloksasin (5 µg), tetrasiklin (30 µg), yüksek düzey aminoglikozit direnci için gentamisin (120 µg) ve streptomisin (300 µg) antibiyotiklerine duyarlılık profilleri disk difüzyon tekniği ile test edildi. Vankomisin ve teikoplanin antibiyotiklerine dirençli olduğu görülen suşların, E-test tekniği ile minimum inhibitör konsantrasyon (MIK) değerleri tespit edildi. Antibiyotik duyarlılık testi sonucu tüm suşların % 18,7'sinin (38 suş) bir antibiyotiğe, % 5.9'unun (12 suş) iki antibiyotiğe, % 2.9'unun (6 suş) 3 antibiyotiğe ve % 0.5'inin (1 suş) 6 antibiyotiğe dirençli olduğu belirlendi. E. faecium suşları arasında dirençli suşların oranı tetrasiklin için % 18.5 (17/92) ve penisilin için % 3.3 (3/92) iken; bu oran vankomisin, teikoplanin, ampisilin, kinupristin/dalfopristin ve siprofloksasin antibiyotiklerinin her biri için % 1.1 (1/92) olarak saptandı. E. faecium suşlarının % 6.5'inde (6/92) birden fazla antibiyotiğe dirençlilik ortaya kondu. Linezolid, yüksek düzey streptomisin ve gentamisin antibiyotiklerine karşı tüm E. faecium suşlarının duyarlı olduğu gözlendi. E. faecalis suşlarının % 28.4'ünün (25/88) tetrasiklin, % 25'inin (22/88) kinupristin/dalfopristin, % 3.4'ünün (3/88) siprofloksasin, % 2.3'ünün (2/88) linezolid ve yüksek düzey streptomisine dirençli olduğu tespit edildi. Yine vankomisin, teikoplanin, ampisilin, penisilin ve yüksek düzey gentamisin antibiyotiklerinin her birine direnç gösteren suşların oranı % 1.1 (1/88) olarak belirlendi. E. faecalis suşlarının % 14.8'i (13/88) test edilen antibiyotiklerden en az ikisine dirençliydi. E. durans suşlarından yalnızca 2'sinin (% 10) tetrasiklin dirençliliğine sahip olduğu, kalan E. durans suşları ile E. avium ve E. gallinarum'un tüm suşlarının yukarıda adı geçen antibiyotiklere duyarlılık gösterdiği ortaya kondu. Disk diffizyon yöntemiyle vankomisin ve teikoplanine dirençli olduğu belirlenen E. faecium ve E. faecalis suşlarına uygulanan E-testin sonuçları, MIK değerlerinin 4 µg/ml'nin altında olduğunu, dolayısıyla bu suşların vankomisin ve teikoplanine duyarlı olduğunu gösterdi. Sonuç olarak hayvansal gıdalarda enterokokların varlığı ve dağılımı belirlenmiş ve izole edilen suşlarda farklı antibiyotiklere karşı direnç saptanmıştır. Mevcut tez çalışması, dirençli suşların bu genlerini patojen olan ve olmayan diğer bakterilere aktarabilme özellikleri göz önüne alındığında, antibiyotik dirençli bakterilerin doğada yayılmasında enterokokların önemini ortaya koydu.