PISA sınavlarının özelliklerinin fen bilimleri öğretmenlerinin hazırlamış oldukları sınav soruları ile karşılaştırılması: PISA kültürünü yaygınlaştırma model önerisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Merve Ünal

Danışman: SALİH ÇEPNİ

Özet:

Uluslararası testlerin en bilindik olanı Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA)’dır. PISA 15 yaşındaki öğrencilerin okuma ile beraber matematik ve fen okuryazarlıkları seviyelerini ölçmek ve böylece dünyadaki eğitim sistemlerininim kalitelerini kıyaslamak amacıyla üç yılda bir düzenlenir. Türkiye PISA sınavına ilk defa 2003 yılında dâhil olmuştur. 2006’dan 2012’ye kadar Türkiye’nin fen okuryazarlık puanı düzenli bir şekilde artmasına rağmen, uluslararası sıralamadaki yerinde önemli bir değişiklik görülmemiştir. Bu araştırmanın en temel gerekçesi ülkemizin PISA sınavlarında geri sıralarda yer almasıdır. PISA sınavında ülkemizin neden fen bilimleri alanında geri sıralarda olduğu ile ilgili pek çok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar sonucunda öğrencilerimizin okuduğunu anlama ve muhakeme etme düzeyleri, anne baba eğitim durumu gibi birçok sebep ortaya vii çıkmasına rağmen, fen bilimleri öğretmenlerinin PISA’nın doğasına uygun ders işleyip işlemedikleri ya da sınavlarında PISA’ya yakın soru tipleri sorup sormadıkları hususunda bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu amaçla daha önce Bursa ilinde “PISA Kültürü Oluşturma” veya “Yaşam Temelli Soru Hazırlama” amacıyla fen bilimleri öğretmenlerine düzenlenen hizmet içi eğitim kursuna katılmış yirmi öğretmenden gönüllü altı fen bilimleri öğretmeni ile bu çalışma yürütülmüştür. Bu öğretmenlerle yarı yapılandırılmış mülakatlar yürütülmüş ve toplanan veriler İçerik Analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Ders süresince PISA’nın kültürüne uygun öğretim faaliyetlerinin yapılıp yapılmadığı veya yapılma düzeyeni belirlemek için bir öğretmen sekiz saat boyunca gözlemlenmiştir. Veriler betimsel içerik analizi ile analiz edilmişt ir. Mülakata katılan öğretmenlerin tamamına yakını PISA imajı taşıyan soruları tanıyabildiklerini, kursu aldıktan sonra hazırladıkları sorulara bakış açılarında önemli değişimler meydana geldiğini, sınavlarında kullanmak için ise öğrenci yeterliliklerini uygun bulmadıklarını belirtmişlerdir. Öğretmenler daha önce aldıkları hizmet içi eğitim kursunun tekrar yapılması halinde kursa katılmak istediklerini belirtmişlerdir. Ancak tekrar yapılacak kursla ilgili bazı önerilerde bulunmuşlardır. Yapılacak ikinci bir kursun basit düzey ile başlaması gerektiğini, içeriğinin daha kapsamlı olmasını, uygulamaya ve soru hazırlama tekniğine ağırlık verilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Bunlardan yola çıkılarak ikinci bir hizmet içi eğitim kursu için yeni bir PİSA Kültürünü Yaygınlaştırma Model önerisi ortaya konmuştur.