Yüksek mukavemetli çelikler ile alüminyum alaşımlarının lazer kaynağı ile birleştirilmesinde kaynak parametrelerinin bağlantı üzerine etkilerinin incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Celalettin Yüce

Danışman: NURETTİN YAVUZ

Özet:

Alüminyum alaşımları ile yüksek mukavemetli çeliklerin bir arada kullanımının hızla artması sonucu farklı termal ve fiziksel özelliklere sahip olan bu malzeme türlerinin birleştirilmesi otomotiv sektörünün öncelikli hedefi haline gelmiştir. Metalürjik olarak uyumsuz olan bu iki malzemenin birleştirilmesinde oluşan ergiyik havuzunda katılaşma esnasında kırılgan intermetalik fazlar oluşmaktadır. Kaynağın mekanik dayanımı ve kalitesi açısından oluşan bu fazların sınırlandırılması ve kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu çalışma kapsamında 6082-T6 alüminyum alaşımı ile DP600 yüksek mukavemetli çelik sacın lazer nüfuziyet kaynağı ile birleştirilmesinde kaynak parametrelerinin ve ısı girdisinin bağlantının mekanik ve metalürjik özelliklerine olan etkileri incelenmiştir. Isı girdisine bağlı olarak ergiyik havuzunun boyutları optik mikroskop görüntüleri yardımı ile incelenmiş, mikro sertlik ölçümleri ve SEM-EDX analizleri ile birleşme bölgesinde oluşan intermetalik fazlar belirlenmiştir. Kaynaklı parçaların çekme testleri yapılarak mekanik dayanımları tespit edilmiş ve kaynak parametreleri ile ilişkilendirilmiştir. Yapılan değerlendirmede alüminyum-çelik malzemelerin mekanik dayanımını etkileyen en önemli parametrelerin ilerleme hızı ve lazer gücü olduğu görülmüştür. Lazer gücü ve ilerleme hızı ile belirlenen ısı girdisinin kaynak dikiş geometrisi ve bağlantı bölgesinde oluşan intermetalik fazlar üzerinde büyük etkisi olduğu görülmüştür. Artan ısı girdisi ile ergiyik havuzunun boyutlarının ve intermetalik fazların oluşumunun arttığı tespit edilmiştir.