Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ABDUKHAFIZ ABDURAIMOV
Danışman: CELİL KİRAZ
Özet:Tez iki bölümden oluşmaktadır: ilk bölüm üç alt başlıktan oluşmaktadır. İlk olarak 1952'de Özbekistan'ın Andican ilinde doğan Muhammed Sâdık'ın ailesi, nesebi ve doğumundan kısaca bahsedilmektedir. Daha sonra detaylı olarak Sovyetler Birliği döneminde Orta Asya ve Kazakistan Müslümanları Müftüsü, Halk milletvekili, Taşkent İslam Enstitüsü müdürü ve bağımsızlıktan sonraki Özbekistan'ın ilk müftüsü olan Muhammed Sâdık'ın hayatı, yaşadığı siyasî, sosyal ve ilmî muhit hakkında bilgi verilmektedir. Müellifin eğitimi, hocaları, talebeleri, başarı belgeleri, mezhebi ve kişiliği ile ilgili net bilgi verilmektedir. Ayrıca bu bilgiler müellifin ailesi ve talebelerinden bazı kişilerle yapılan mülakatla daha da zenginleştirilmiştir. Sonunda da onun İslam adına yaptığı büyük hizmetlerden ve bıraktığı ilmî mirastan söz edilmektedir. Müellifin Tefsîr-i Hilâl adlı eseri, günümüz Özbekçe'siyle yazılan ilk tefsirdir. Çalışmanın ikinci bölümünde de söz konusu eser tanıtılmakta, onun muhtevası ve müfessirin âyetleri yorumlama yöntemi beş alt başlık altında incelenmektedir. İlk alt başlıkta eserinin kısaca yazılma hikâyesi anlatılmakta, sonraki başlıklarda eserde kullandığı kaynaklar tespit edilmekte, eserin rivâyet ve dirâyet tefsirleriyle olan ilişkisi irdelenmektedir. Ayrıca eser Kur'ân İlimleri açısından da incelenmektedir. Bunlara ek olarak da müellifin ve eseri Tefsîr-i Hilâl'in ilk elyazmasının fotoğrafları sunulmaktadır.