Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZEHRA MAVİŞ YILDIRIM
Eş Danışman: MUHARREM ERSİN KUŞDİL, MEHMET TAHİR BAŞTAYMAZ
Özet:Bu doktora çalışması, kurumsal etnik ayrımcılık pratiklerinin nedenlerine ve toplumsal sonuçlarına yönelik bir araştırmadır. Günümüzün endüstriyel toplumsal yapısının kurumlara vermiş olduğu toplumsal hiyerarşiyi inşa etme gücü, aynı zamanda toplumda var olan tüm farklı grupların da toplumsal yapı içindeki yerini belirlemektedir. Kurumlar, eşitlik ya da ayrımcılık pratikleri üzerine toplumun tüm üyeleri ile ilişki kurarken, bu durum da toplumsal hiyerarşinin tekrar-tekrar ya eşitlik ya da ayrımcılık temelinde şekillenmesi anlamına gelmektedir. Kurumlar ise, kişi ve grupların toplumsal rollerini, karar alma yetkisi verdikleri insan kaynakları ile gerçekleştirirler. Bu araştırma, kişi ve gruplar üzerinde söz sahibi olan bu insan kaynaklarına geçit bekçileri olarak yaklaşmış ve yeni bir kavram çalışması olarak bu grubun davranışları temelinde eşitlik gözcüleri ve ayrımcılık gözcüleri olarak iki farklı gruba ayrıştırmıştır. Çalışmanın ana hedefi ise, toplumsal yaşamda tüm toplum üyeleri için bu denli önemli rolü olan geçit bekçilerinin, etnik ayrımcılık eğilimlerinin arkasında yatan bilişsel sosyal psikolojik nedenlerin araştırılmasıdır. Ayrımcılık ve etnik ayrımcılık pratiklerinin bilişsel düzeyde inşa edilip daha sonra kurumsal ayrımcılık pratikleri olarak ortaya çıkmasındaki sebepler, sosyal psikoloji disiplini içinde yaygın kabul gören Sosyal Kimlik Kuramı ve Sosyal Baskınlık Kuramı ile ilişkilendirilerek açıklanmış, geçit bekçilerinin etnisite faktörlerden neden ve nasıl beslendikleri ayrıntılı olarak aktarılmıştır. Geçit bekçilerinin muhtemel etnik ayrımcılık pratikleri ise, Türkiye'de ikinci büyük etnik grup olan Kürtlerin çalışma yaşamında eşit çalışma hakkı bulup bulamadıkları üzerinden incelenmiştir. Araştırma, Bursa sanayiinde ve özel istihdam bürolarında güncel olarak çalışan geçit bekçileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Geçit bekçilerinin, Kürt etnik grubuna yüksek düzeyde sosyal mesafe içinde oldukları görülmüştür. Kurumsal pratikler ve geçit bekçilerinin bireysel kararları düzleminde, Güneydoğu kökenli adayların işe alınma olasılıklarının diğer coğrafya kökenli adaylara oranla anlamlı olarak daha düşük olarak saptanmıştır. Geçit bekçilerinin istihdam kararlarında sosyal baskınlık yöneliminin ve eşit fırsatlar algısının anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür.