Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CEYDA İLHAN
Danışman: Özgür Mehmet Ediz
Özet:Mimari yapılar ve kentsel yerleşim dokuları, insanın var oluşu kadar eski ve kadim bir birikime sahip olmanın yanı sıra; teknolojinin devamlı geliştiği günümüz koşullarında, ihtiyaçlar ve yaşam kültürümüzle birlikte hızla değişip dönüşmektedir. Pek çok etmenin yönlendiriciliği altında oluşumuna devam eden, son derece karmaşık yapıdaki mimari dokuların morfolojik değişimini doğru okuyabilmek, yaşanabilir sağlıklı kent planlamalarının da ön koşuludur. Son yıllarda geleneksel yöntemlere alternatif olarak geliştirilen sayısal analiz yöntemleriyle, fiziksel kurgu ve onu şekillendiren sosyal yapıdaki değişimlere dair somut veriler elde edilebilmektedir. Bu bağlamda yapılan tez çalışmasının amacı, surlar içinde kurulan Bursa kentinin ilk yerleşim yeri olan Hisar Bölgesi'ndeki mimari doku değişimini; kentsel, bölgesel ve konut ölçeğinde elde edilen sayısal analiz verileriyle okumaktır. Çalışmada izlenen yöntemler, 'Aspects of Urban Form' makalesinde kentsel doku morfolojisi araştırmalarını dört ana başlıkta özetleyen Karl Kropf'un (2009) yaklaşımları doğrultusunda belirlenmiştir. İlk olarak 'tarihsel coğrafi yaklaşım' kapsamında, Bursa, Hisar Bölgesi ve geleneksel Bursa evinin tarihsel süreci, kent dokusu gelişimini etkileyen etmenler ve yaşanan kırılma noktalarıyla ilişkilendirilerek incelenmiştir. 'Mekansal analitik yaklaşım' kapsamında 1939, 1958, 1976, 1982, 1990, 1995 ve 2019 yıllarına ait Bursa kent lekelerinin ve Hisar Bölgesi'nin 1862, 1939 ve 2019 yıllarındaki kentsel doku bileşenlerinin değişimi fraktal analiz yöntemiyle ölçülmüştür. Son olarak 'konfigürasyonel yaklaşım' kapsamında Hisar Bölgesi'nin bu üç yıla ait ulaşım ağının hiyerarşisisi ve 'tipolojik mekansal biçimleniş yaklaşımı' kapsamında, Hisar içindeki mimari dokunun büyük bölümünü oluşturan geleneksel konutun 1950'li yıllar sonrasında yaşadığı mekansal ve sosyo-kültürel değişim, mekan dizim analizleriyle irdelenmiştir. Elde edilen sayısal bulgular değerlendirildiğinde, kentin farklı ölçeklerinde benzer dönüşüm süreçlerinin yaşandığı ve değişen yaşam kültürünün konut mekan kurgusuna yansıdığı sonucuna ulaşılmıştır.