Mudanya ve köylerindeki Osmanlı dönemi Rum kiliseleri

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ersin Aydın

Danışman: AYŞİN ÖZÜGÜL

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Mudanya’da Osmanlı egemenliğinin başladığı 1321’den 1924 yılına kadar nüfusun çoğunluğunu Rumlar oluşturmuştur. Mudanya ve köylerindeki Rum kiliselerinin varlığı gerek günümüze ulaşabilen yapılardan gerekse yazılı kaynaklardan bilinmektedir. Bölgede 19. yüzyılda on Rum kilisesi yeniden inşa edilmiştir. Bu kiliselerden özgünlüğünü büyük ölçüde yitiren ikisi, kültür merkezi olarak kullanılmaktadır. Üst örtüleri tamamen yok olmuş üç kilisenin de duvarları yıkılmaya yüz tutmuştur. Diğer beş kiliseden sadece birinin yaklaşık 1 metre yükseklikte duvarları günümüze ulaşmıştır. Osmanlı Dönemi'nde 19. yüzyıla kadar istisnalar hariç yeni kilise inşa edilmemiş, Bizans veya 19. yüzyıl öncesi Osmanlı dönemlerine ait kiliseler padişahın izni ile aslına uygun tamir edilerek kullanılmıştır. Tanzimat (1839) ve Islahat (1856) Fermanları'nın getirdiği yeniliklerle birlikte kiliseler temelleri üzerlerine daha büyük boyutlarda yeniden inşa edilmiştir. Bu kiliselerle ilgili Osmanlı arşivlerindeki belgelerde yeniden inşa sebebi, boyutları, inşaat maliyeti ve bu maliyetin nasıl karşılanacağı yazılıdır.Ayrıca bazı kiliselerin zemin kat planı ve cephe görünüş çizimleri de bulunmaktadır. Mudanya ve köylerindeki Osmanlı dönemi Rum kiliseleri bazilikal planlıdır. Kapı ve pencere açıklıkları yuvarlak kemerli, naosun sütunları, kemerleri ve örtüleri ahşaptır. Bursa ve İstanbul'un çağdaş Rum kiliseleri ile yakın benzerlikleri bulunan yapıların cephe düzenlemeleri ve süslemeleri eklektik üslup özellikleri taşımaktadır.