Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nazif Yılmaz
Danışman: MEHMET EMİN AY
Özet:Yükseköğrenime ve mesleğe öğrenci hazırlayan AİHL’lerden mezun bireylerin imamlık, hatiplik ve Kur’an Kursu öğreticiliği gibi görevleri etkin bir şekilde yürütebilmeleri ve İlâhiyat Fakültelerinden mezun olanların da öğretmenlik, müftülük, vaizlik gibi din eğitimi ve hizmetlerinde başarılı olabilmeleri için öncelikli olarak Kur’an’ı doğru ve düzgün okuma becerisi kazanmaları gerekmektedir. Bu bağlamda AİHL’lerde ve İlâhiyat Fakültelerinde verilen Kur’an eğitiminin niteliği önem teşkil etmektedir. AİHL’lerde Kur’an dersinin niteliğini artırmak için öncelikle öğretmenlerin meslekî yeterliliklerinin iyi olması, kârî ve mukrî özelliklerini taşıması, sonra da dersin özel öğretim yöntem ve tekniklerini bilmesi ve uygulaması beklenmektedir. Araştırmada, İmam Hatip Okullarında 1924’ten itibaren okutulan Kur’an-ı Kerim dersi öğretim programlarındaki öğretim yöntem ve teknikleri incelenmiştir. Akabinde “ilişkisel tarama modeli karşılaştırma türü” tercih edilerek hâlihazırda Kur’an dersinin öğretiminde belirlenen yöntemlerin uygulanma düzeyine ilişkin öğrenci ve öğretmenlerin görüşleri tespit edilmiştir. Araştırma örneklemini 26 ildeki AİHL’lerde görev yapan 1.730 öğretmen ve 13.638 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada “Elif-bâ öğretimi, yüzünden okuma, tecvid öğretimi, ezber, anlam öğretimi, öğretim materyalleri, ölçme ve değerlendirme ile dersin verimliliğini arttırma alanı” olmak üzere sekiz boyutlu ölçek geliştirilmiş ve bu ölçekle veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda öğrenci ve öğretmen görüşleri, cinsiyet, mezuniyet, meslekî kıdem, hafızlık durumu gibi değişkenler açısından incelenmiştir. Ayrıca Türkiye’de ve bazı İslam ülkelerinde Kur’an öğretimi ile ilgili literatürden, İlâhiyat Fakültesi öğretim üyeleri ile Kur’an kıraatinin öğretiminde uzmanlığı olan eğitimcilerle yapılan görüşmelerden yararlanılarak dersin öğretiminde yeni yöntemler, teknikler ve öğretim materyallerine yer verilmiştir. Araştırma sonucunda, Kur’an eğitiminde geleneksel yöntemlerin daha yaygın ve etkin olarak uygulanması; yeni yöntem ve tekniklere ağırlık verilmesi; öğretmenlerin Kur’an tilâveti ve özel öğretim yöntemleri alanında meslekî yeterliliklerinin geliştirilmesi; anlam öğretimi, ölçme-değerlendirme ve materyal kullanımında farkındalıklarının arttırılması gerektiği tespit edilmiştir. Araştırmanın, Kur’an öğretim yöntemleriyle ilgili çalışmalar arasında önemli bir boşluğu dolduracağı, getirilen öneriler uygulandığı takdirde AİHL’lerdeki Kur’an eğitiminin niteliğine önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir.