Kıbrıs: Yeni devlet yapılanmasında bir çözüm önerisi olarak fedarasyon


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAKAN AKSOY

Danışman: BEKİR PARLAK

Özet:

Kıbrıs’ın yaklaşık 8000 yıllık tarihi adanın hakimiyetini elde etmeye veya elinde tutmaya çalışan uygarlıkların savaşları, barışları ve mücadeleleri ile doludur. Toplumsal ve ekonomik olarak Avrupalı olan ada, coğrafi ve tarihi yönden Ortadoğuya olan bağını, siyasi ve hukuki yaşamındaki karışıklıklardan kurtulamayarak ortaya koyar. Bu çalışma, Kıbrıs adası üzerinde yıllardır süregelen anlaşmazlığı objektif ve doğru olarak ortaya koymaya ve sorunun adil ve kalıcı çözümü için siyasi, hukuki, ekonomik ve kültürel olarak dikkate alınması gereken noktalara dikkat çekmeye çalışmaktadır. Yukarıdaki noktalara ek olarak, ada üzerinde kurulması gereken devlet örgütlenmesinin ne olması gerektiği konusu da sebep ve sonuçları ile irdelenecektir. Bütün bu etkenlerin incelenmesi sonucunda elde edilen bilgilere dayanan somut bir çözüm önerisine yer verilecektir. ‘Kıbrıs Sorunu’ na çözüm bulmak amacında olan bir kimsenin yapması gereken ilk şey sorunun nereden kaynaklandığını bulmaktır. Bu da bütün ayrıntıları da dikkate alacak şekilde Kıbrıs tarihini incelemeyi ve anlamaya çalışmayı gerektirir. Ancak objektif bir şekilde tarihsel perspektif tüm ayrıntılarıyla incelendikten sonra ileriye dönük sağlıklı değerlendirme ve öneriler yapılabilir; aksi halde soruna çözüm önerisi getirmek bir yana, sorunu doğru anlamak bile mümkün olmayacaktır. Çalışmada içindeki toplumsal dinamiklerin ve dışından gelen olumlu/olumsuz baskıların soruna ne gibi etkileri olduğunu incelenmiş ve son bölümde de sürece dahil olan AB’nin soruna/çözüme ne gibi etkileri olduğunu irdelenmiştir. Kıbrıs sorununun çözüme ulaşmasının önündeki en temel engellerden biri Kıbrıslı Rumların Kıbrıslı Türklerle her türlü eşit paylaşıma hazır olmamasıdır. Gerek tarihsel nedenler, gerekse mevcut asimetrik statüler nedeniyle, iki toplum arasındaki uçurum Kıbrıslı Rumlar lehine aşırı derecede açılmıştır. İşte bu durum, ada üzerindeki kalıcı barışın kurulması ve yaşatılmasını son derece güçleştirmektedir. Sonuç olarak, Kıbrıs, çözülmesi gereken çok bilinmeyenli bir denklem gibi dünyanın gündemini meşgul etmektedir; ancak çözmek için ön koşul ‘anlamaktır^. Önce Kıbrıslılar, sonra da ada dışındakiler sorunu çok iyi anlamalı ve anladıktan sonra çözüm önerisi getirmelidir. Çalışma, detaylı teknik ve özverili araştırma sonucunda, Birleşik Kıbrıs için doğru yönetim şeklinin, tez içinde belirtilen siyasi ve hukuki şartların karşılanması şartıyla, özel düzenlemeleri de (asimetrik) içeren, iki toplumlu, iki kesimli federal Cumhuriyet olarak belirlenmiştir. Çalışma, Yüksek Lisans Tezi olarak, Hakan Aksoy tarafından hazırlanmıştır ve tezin danışmanlığını Doç. Dr. Bekir Parlak yapmıştır. Tezin savunma jürisinde Prof. Dr. Hasan Ertürk ve Doç. Dr. Göksel İşyar bulunmuştur.