Bazı kozmetik ürünlerde eser bileşenlerin spektroskopik ve kromatografik yöntemlerle tayinleri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZLEM YILMAZCAN

Danışman: BELGİN İZGİ

Özet:

Çalışmamızda kozmetik ve çevre örneklerinin kalite kontrolü için örnek hazırlama teknikleri ve farklı analiz yöntemlerinin kullanılması üzerinde durulmuştur. Tezin spektroskopik tekniklerle çalışılan kısmında, çeşitli kozmetik matrislerde, toplam cıva ve kurşun tayini için analitik yöntemler geliştirilmiştir. İlk olarak Enerji Dağılımlı XIşını Floresans Spektrometre (EDXRF) tekniği ile krem ve göz farı matrikslerinde kalitatif element taraması yapılmıştır. Ruj matriksinde kurşunun fraksiyonlaması için bir şema geliştirilmiştir. Gliserol, n-hekzan, aktif karbon, yapay tükürük ve gıda benzeri ekstraksiyon risk değerlendirmeleri açısından incelenmiştir. Göz farı örneklerinde kurşunun tayini için İndüktif eşleşmiş plazma-kütle spektrometre (ICP-MS) tekniği ile çalışılmıştır. Cıva tayini için grubumuz tarafından daha önce geliştirilen bir sistem, altın amalgamı ile Grafit Fırınlı Atomik Absorbsiyon Spektrometresi (GFAAS) kullanarak kozmetik kremlerde cıva tayini için modifiye edilmiştir. Tezin kromatografik tekniklerle çalışılan kısmında, Vakum Outlet - Gaz Kromatografisi/Kütle Spektrometresinin (VO-GC/MS) uygulanabilirliği araştırılarak, tekniğin havuz suyu numunelerinde oktinoksat ve oksibenzon UV Filtrelerin tayini için, hızlı, duyarlı ve çevre dostu bir ekstraksiyon metodu olan Katı faz mikro ekstraksiyon ile kombinasyonu incelenmiştir. Oktinoksat ve oksibenzon güneş koruyucu losyonlarda yaygın olarak kullanılan şüpheli endokrin bozucular olması nedeniyle kullanımıştır. Ekstraksiyon basamaklarını etkileyen bütün deneysel parametreler araştırılmıştır ve geleneksel Gaz Kromatografisi/ Kütle Spektrometresi (GC/MS) yöntemiyle karşılaştırılmıştır. Ayrıca, Sıvı kromotografi – iyon tuzağı- uçuş zamanlı– kütle spektrometresi ile Tiyomersal bileşiğinin kantitatif tayini için metot geliştirilmiştir. Geliştirilen yöntemler, element ve bileşiklerin düşük derişimlerinin belirlenmesinde kozmetik ve çevresel örneklere uygulanmıştır.