Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Damla Aktaş
Danışman: FATMA OLCAY TOPAÇ
Özet:Ülkemizde taşıt ve karayolu kirliliği önemli derecede artmıştır. Yapılan çalışmalar ile egzoz kaynaklı partikül maddeler hakkında önemli sonuçlara ulaşılmıştır. Fakat egzoz dışı (taşıt lastik tozu vb.) partikül maddeler hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Bu tez çalışmasında araç lastikleri ile yol arasında oluşan sürtünme sonucu toz haline gelen lastiklerin yol kenarlarındaki topraklara olan etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Lastik tozlarının topraklar üzerindeki olası etkileri bazı toprak verimlilik parametreleri üzerinden değerlendirilmiştir. Bu kapsamda topraklara %1, %5 ve %10 oranlarını sağlayacak miktarlarda lastik tozu eklenmiştir ve laboratuvarda gerçekleştirilen 45 günlük bir inkübasyon çalışması ortaya konulmuştur. İnkübasyon süresi boyunca örnekler alınarak üreaz ve alkali fosfataz enzim aktivitesi ile arginin amonifikasyon hızı değişimleri gözlenmiştir. Ayrıca örneklere stabilize atıksu arıtma çamuru ilave edilmiştir ve çamurun topraklardaki iyileştirici etkisi de değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda lastik tozu uygulanan topraklardaki üreaz enzim aktivitesinin ciddi miktarda (%90-95) düştüğü görülmüştür. İlaveten, toprağa %10 oranında uygulanan lastik tozlarının da arginin amonifikasyon hızı üzerinde inhibisyon etkisi gösterdiği görülmüştür (%81). Uygulanan lastik tozlarının topraktaki alkali fosfataz enzim aktivitesini inhibe etmediği gözlenmiştir ve ayrıca, lastik tozu uygulanan topraklara arıtma çamuru uygulanması sonucunda da aktivite değerlerinin belirgin şekilde yükseldiği görülmüştür. Sonuç olarak bu çalışma, topraktaki amonifikasyon proseslerinin araç lastik tozlarından kaynaklanan çevresel kirliliğe daha duyarlı olduğunu göstermiştir.