Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, İlahiyat, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2006
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Abdulkadir Canlı
Danışman: Salih Pay
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Devlet gelenekleri, eğitim kurumları, maliye politikaları, toprak düzeni ve askeri teşkilatıyla tarihe damgasını vurmuş büyük bir Ortadoğu devleti olan Osmanlı Devleti'nin bütün müesselerinin araştırılarak ortaya konulması, günümüz toplumları açısından kaçınılmaz bir ihtiyaçtır. Bu amaçla yapılacak çalışmalarda öncelik verilmesi gereken ilk kaynak, Osmanlı arşivlerinin en önemli yazılı kaynağını oluşturan şer'iye sicilleridir. Şer'iye sicilleri, bir beldede yaşayan insanlar arasındaki hukuk, din, iktisadi, ticari ve sosyal ilişkileri gösteren yazılı belgelerdir.Bu çalışma, A 151/183 nolu Bursa Şer'iye Sicili'ni esas almak suretiyle 80 yıl kadar Osmanlı Devleti'ne başkentlik yapmış önemli bir şehir olan Bursa'nın 1001/1593 yılındaki özellikle sosyal hayatını ele almaktadır. Tez, temel olarak üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, fethinden 1593 yılına kadarki Bursa ve Osmanlı Devleti'nin o dönemdeki devlet yapısı hakkında kısaca bilgi verilmiş, incelenen A151/183 nolu sicil kaydındaki bilgilerin zenginliğine göre, konuyla ilgili eserlerden de faydalanılarak 1593 yılındaki Bursa'nın özellikle sosyal hayatı tanıtılmaya çalışılmıştır.Osmanlı toplumunda yaşayan kadınların hayattan kopuk, ekonomik özgürlüğü olmayan,erkeğin güdümünde yaşayan insanlar olmadığı ve parçalanan ailelerin çocuklarının,vasilik ve nafaka gibi müesseler aracılığıyla korundukları, belgelerden anlaşılmaktadır.Ayrıca farklı inanç ve kültürlere sahip olan Müslüman ve gayrimüslim unsurların,aralarında sosyal, ticari ve kültürel münasebetleri sürdürerek dostluk içinde beraber yaşadıkları görülmektedir. İkinci bölümde ise kayıtların defterdeki sırası esas alınarak önce belgeler konularına göre isimlendirilmiş, ardından özellikle mahalle ve şahıs isimleri belirtilerek genel bir çerçevede özetlenmiştir. Bu bölümde ayrıca geniş bir indeks çalışmasına da yer verilmiştir. Tezin üçüncü bölümünü ise 1001/1593 yılına ait A151/183 numaralı Bursa Şer'iye Sicili'nin latinizesi oluşturmaktadır. Muhteva analizi yapılan bu mahkeme sicili, bundan sonra yapılacak olan araştırmalara, güvenilir yeni malzemeler ve veriler sunması bakımından önem arz etmektedir.