Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: OSMAN SARIASLAN
Danışman: MEHMET YÜCE
Özet:Türkiye'de mali idare ile mükellef arasında cereyan eden vergi uyuşmazlıkları, yargısal açıdan idari yargı düzeni içersinde özel olarak kurulmuş vergi mahkemeleri başta olmak üzere BİM ve Danıştay eliyle çözüme kavuşturulmaktadır. Yargılamanın yasallığı ilkesinin bir gereği olarak İdari Yargılama Usulü Kanunu hem genel görevli idare mahkemelerinde hem de özel görevli vergi mahkemelerinde uygulanmaktadır. Ancak vergi yargısına ilişkin yapılan yargılamada, genel idari yargıya ait kural ve ilkelerin yanı sıra vergi hukukuna ilişkin bazı usul ve esaslar da gözetilmektedir. İlk inceleme, idari yargılamanın ve haliyle vergi yargılamasının en temel usuli müesseselerinden biridir. İlk inceleme usule ilişkin olmakla birlikte öze yönelik sonuçları da bulunmaktadır. Bu nedenle uygulamada, bir türev hak olan dava hakkının, esas hakkın tesisine engel olunacak şekilde sonuç doğurması durumu oluşabilmektedir. Bu sakıncanın önüne geçilebilmesi ve idari yargılamaya ilişkin kavramların vergi yargılamasına ilişkin yansımalarının saptanması ve bu müessesenin vergi uyuşmazlıkları özelinde ne gibi farklı durumlar ortaya çıkardığının tartışılması gerekmektedir. Konunun hem teorik hem de pratik boyutu bulunması nedeniyle çalışmamızda, doktrine ilişkin açıklamalar ve uygulamaya ilişkin yargı kararlarının incelenmesi ve analizi, yöntem olarak benimsenmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde vergi yargılamasına konu olan vergi uyuşmazlıkları ve bunlara karşı açılan idari davaların niteliği incelenmiştir. İkinci bölümde vergi uyuşmazlıklarından kaynaklı açılan davalarda ilk inceleme hususları, vergi hukuku merkezli bir bakışla ele alınmıştır. Çalışmanın son kısmında ise ilk inceleme üzerine verilen yargı kararlarının hukuki mahiyeti analiz edilmiştir. Böylece vergi uyuşmazlıklarına karşı açılan bir davanın türü ve buna ilişkin yapılacak ilk incelemenin mahiyeti ve sonucunda verilen kararın niteliği ortaya konulmak istenmiştir.