İdarenin re'sen icra yetkisi

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAYRETTİN YILDIZ

Danışman: FATMA DİDEM SEVGİLİ GENÇAY

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Re'sen icra yetkisi, idarenin aldığı kararı mahkeme kararına gerek olmaksızın uygulaması, hukuk aleminde tesis ettiği işlemin hukuki sonuçlarını maddi aleme aktarmasıdır. İdarenin re'sen icra yetkisinin genel ve olağan bir yetki mi yoksa özel ve istisnai bir yetki mi olduğu tartışma konusudur. Re'sen icra yetkisi ilk olarak Fransız Uyuşmazlık Mahkemesi'nin Société Immobilière de Saint Just kararında tartışılmış ve hükümet komiseri Romieu, mahkemeye sunduğu raporda re'sen icranın kanunu olarak kabul edilen şart ve ilkeleri ortaya koymuştur. Bu kapsamda idarenin re'sen icra yetkisine başvurması için kanunda kendisine açıkça yetki verilmiş olması veya aciliyet halinin bulunması gerekmektedir. Bu iki seçimlik şartın yokluğunda idarenin kararını re'sen icra edebilmesi için kanunda idareye konuya ilişkin karar verme yetkisi verilmiş olmalı; birey, kararın gereğine aykırı davranmalı; kanun, bireyin işlemi uygulamaması durumu için yaptırım öngörmemiş olmalı; ve nihayet idarenin başvurduğu tedbirler işlemin gereğinin yerine getirilmesi amacının dışına çıkmamalıdır. Bunların dışında idarenin re'sen icra işlemlerine girişmesi için her şeyden önce icrai bir idari kararın varlığı zorunludur. Ayrıca re'sen icra yetkisi temel hak ve özgürlükler rejimini etkilediğinden idarenin re'sen icraya başvururken Anayasada yer alan temel hak ve özgürlüklerin sınırlanma şartlarına da uyması gerekir. Re'sen icra yetkisinin hukuka aykırı bir şekilde kullanılması idarenin yargısal denetimine yol açabilir. Bu yargılama işlevini de uyuşmazlığın niteliğine göre idari veya adli yargı yerine getirmektedir.