Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Günsu Barışık Kayın
Danışman: MURAT ALİ TURAN
Özet:Biyotik ve abiyotik çevre etmenlerinin etkisi altında bitkilerde ortaya çıkan değişimler stres olarak tanımlanır. Bu etmenler bitkilerde önemli ürün kaybına neden olmaktadır. Bitkiler stres faktörlerinden kaynaklanan olumsuz etkilerin azaltılmasında rol oynayan bir savunma sistemine sahiptir. Bitkilerde stres koşulları altında reaktif oksijen türleri (ROT) üretilmekte ve üretilen bu bileşikler bitki hücrelerine saldırarak hücrelerde zararlanmalara ve hücre ölümlerine yol açmaktadır. ‘‘Oksidatif hasar’’ olarak adlandırılan bu zararının azaltılmasında ve bitki bünyesinden uzaklaştırılmasında antioksidatif stres enzimleri rol oynar. Nitrik oksit (NO), oksidatif stres koşullarının verdiği zarara karşı çeşitli biyolojik yollarla bitkileri koruduğu kanıtlanan çok aktif bir moleküldür. Lipofilik doğası nedeniyle hücre membranından kolayca geçebilen ve hem hücre içi hem hücre dışı haberci olarak görev yapan NO birçok fizyolojik ve kimyasal süreci düzenler. NO’in bitki hücrelerinde hücresel redoks dengesini düzenlemede ve ROT’lardan kaynaklanan oksidatif hasarın önlenmesinde önemli bir rolü vardır. . Bu çalışmada test bitkisi olarak iki farklı biber çeşidi (çarliston Yalova 341, Doru 16) seçilmiş ve bu çeşitlerde nitrik oksit (NO) vericisi olarak farklı seviyelerde (0, 25 ve 50 µM) uygulanan Sodyum Nitroprusside (SNP)'nin tuzluluk (50 mM), ağır metaller (çinko, bakır ve kadmiyum) ve bor (1 mM) kaynaklı strese karşı etkileri araştırılmıştır. Tesadüf parselleri deneme desenine göre oluşturulan deneme 5 tekrarlamalı olarak yürütülmüş ve bitkilerde büyüme, fotosentetik pigmentler, stres parametreleri ve antioksidatif enzim aktivitelerindeki değişimler araştırılmıştır. Tuz, ağır metal ve bor stresine sokulan bitkilerde kuru madde miktarı ve fotosentetik pigment içeriklerinde önemli azalmalar olmuş, hidrojen peroksit (H2O2), prolin, lipid peroksidasyon (MDA) ve askorbik asit (AsA) içerikleri artmış ve buna paralel olarak süperoksit dismütaz (SOD; EC 1.15.1.1), askorbat peroksidaz (APX; EC 1.11.1.11), glutatyon redüktaz (GR; EC 1.6.4.2), katalaz (CAT; EC 1.11.1.6) ve peroksidaz (POD; EC 1.11.1.7) enzim aktiviteleri de önemli derecede artmıştır. NO uygulaması ile bitkilerde stres parametreleri (H2O2, prolin, MDA ve AsA) ve enzim aktiviteleri (SOD, APX, GR, CAT ve POD) önemli derecede artmıştır.