Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ, PSİKOLOJİ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: OSMAN POLAT SEZGİN
Danışman: Handan Can
Özet:Pek çok insan olumsuz bir duygu olan üzüntüden ve bu duyguyu ortaya çıkaracak durum ve uyaranlardan kaçınmaya çalışır. Ancak bu insanlar ilginç bir şekilde üzüntü duygusunu ortaya çıkaran hüzünlü müzik parçalarını dinlemekten keyif aldıklarını söyler. Bu durum bilim insanları tarafından bir paradoks olarak görülmektedir. Bahsedilen paradoksu açıklamak için bazı kuramlar geliştirilmiştir. Bunlardan biri de Schubert’in Paralel Süreçler Hipotezi’dir. Schubert’e göre üzüntü gibi tek bir duygu, oluşturduğu öznel hisse göre kavramsallaştırılabileceği gibi, itici-çekici aksiyon eğilimlerine göre de kavramsallaştırılabilir. Buna göre eğer bir müzik parçası estetik olarak değerlendirilen bir bağlamda dinlenirse ortaya çıkan duygu olumsuz olsa da bu parçaya ilişkin aksiyon eğilimi yaklaşma yönünde olacaktır. Tersi durumda bu parça estetik olarak değerlendirilmeyen bir bağlamda dinlenirse parçaya ilişkin aksiyon eğilimi kaçınma yönünde olacaktır. Bu çalışmanın amacı Schubert’in Paralel Süreçler Hipotezi’ni görgül olarak sınamaktır. Bu amaçla araştırmaya katılan Uludağ Üniversitesi öğrencisi 124 katılımcının bir kısmına, bulundukları bağlamı estetik olarak değerlendirmelerini sağlamak için kendilerine herhangi bir bilişsel yükün yüklenmediği ve seçtikleri müzik parçalarını iyice odaklanarak dinleyebilecekleri bir bağlam oluşturulmuştur. Diğer bir grup katılımcı ise seçtikleri müzik parçalarını kendilerine bilişsel bir yük yüklenerek sunulmuştur. Bu parçalara katılımcılara odaklanmalarını güçleştirmek ve estetik deneyim yaşamalarını engellemek için 2 geri görevi ile eş zamanlı olarak dinletilmiştir. Katılımcıların duygudurumlarındaki değişiklikler PANAS ile ölçülmüştür. Bağlamı estetik olarak algılayıp algılamadıkları ise EDBSÖ ile belirlenmiştir. Aksiyon eğilimleri üzerinden yapılan ki kare analizine göre Schubert’in modelinin desteklendiği gözlenmiştir.