Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NURİ AKDOĞAN
Danışman: MUHARREM ERSİN KUŞDİL
Özet:Bu tez çalışmasının amacı, aşiretler arasında evlilikler yoluyla kurulan özel bağların ve aynı aşiret içindeki kabilelerin altında birleştiği aşiret üst grup kimliğinin bireylerin birbirine yönelik tutumları üzerindeki etkisini incelemektir. Bu inceleme; sosyal kategorizasyon yaklaşımı, çapraz kategorizasyon modeli, ortak üst grup kimliği modeli, Sosyal Kimlik Kuramı ve Kendini Sınıflandırma Kuramı'nın sundukları kavramları kullanarak ve onların getirdiği önermeleri test ederek yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda; Kürtler arasında hala yaygın bir toplumsal örgütlenme biçimi olan aşiret grupları örnek gruplar olarak kullanılmıştır. Hakkâri'nin Yüksekova ilçesinde yaşayan Ertuşi ve Pinyanişi aşiret gruplarının iç evlilik ve dış evlilik yapmış toplam 200 mensubundan veri toplanmıştır. Şu üç farklı durumda, kişilerin farklı gruplara yönelik olumsuz tutumlarının düzeyleri karşılaştırılmıştır: 1) Basit kategorizasyon durumu (aşiret içi evlilik durumu), 2) çapraz kategorizasyon durumu (aşiretler arası evlilikler) ve 3) ortak üst grup kimliğinin bulunduğu durum. Bulgular, beklentileri doğrulayacak şekilde, iç evlilik yapmış katılımcıların kendi aşiretlerini tanımlarken kullandıkları özellikleri diğer aşireti tanımlarken kullandıkları özelliklere kıyasla daha olumlu ve kendilerine benzer bulduklarını göstermiştir. Öte yandan, dış evlilik yapan aşiret üyelerinin aynı değişkenlerle ilgili puanları arasında anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Ortak üst grup kimliği ise sadece kabile kimliğinin arka planda olduğu ve diğer aşirete karşı bir aşiret olma algısının bulunduğu aşiretler arası bağlamda etkisini gösterebilmiştir. Kabileler arası algının ön plana çıktığı aşiret içi bağlamda ortak üst grup kimliğinin olduğu ve olmadığı durumlar arasında anlamlı bir fark ortaya çıkmamıştır. Araştırmada beklenilenin aksine, iç grupla özdeşleşme düzeyinin iç grubu değerlendirmeyle bir ilişkisine rastlanmamıştır ama dış grubu değerlendirme ile negatif ilişki sergilemektedir. Sosyal temas kalitesi ve sıklığı çeşitli durumlarda iç ve dış grubu değerlendirmede etkili olmuştur.