Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ceyda Taşçıoğlu
Danışman: LEMAN PINAR TOSUN
Özet:Bu tez çalışmasının amacı bireylerin sosyal ağlarında (Facebook ve Instagram) vakit geçirdikleri etkinlikleri ve bu etkinliklerin sonucunda ortaya çıkan sosyal karşılaştırma süreçlerini incelemek; bu sosyal karşılaştırmaların ardından hissedilen duyguları Smith (2000)'in Sosyal Karşılaştırma Temelli Duygular Kuramı çerçevesinde değerlendirmektir. Bu amaçlarla 227 üniversite öğrencisiyle bire bir gerçekleştirilen oturumlarda, katılımcılara sosyal ağlarda serbest zaman geçirebilecekleri 7 dakikalık süre verildi ve ardından bu süre boyunca yaptıkları sosyal ağ etkinlikleri ve yaşadıkları sosyal karşılaştırma deneyimine ilişkin soruları cevaplamaları istendi. Bulgulara göre katılımcıların başkalarından gelen (yakınlarından, tanıdıklarından, ünlülerden) paylaşımları incelemekle geçirdikleri süre, kendi profillerini inceleyerek ve kendi profillerinde değişiklik yaparak geçirdikleri süreden fazladır. Çeşitli karşılaştırma alanlarında yakınlarla yapılan karşılaştırmaların beklendiği üzere ya yatay ya da yukarı yönde olduğu; karşılaştırma hedefi tanıdıklar veya ünlüler olduğunda ise başarı ve mutluluk alanlarının dışında tüm karşılaştırmaların yukarı yönde olduğu tespit edildi. Hedef yakınlar olduğunda, sosyal karşılaştırmaların ardından asimilasyon duygularının, hedef tanıdıklar ve ünlüler olduğunda ise kontrast duygularının hissedileceği beklentisi test edildi. Kişilerin, sosyal ağlarda paylaşımlarını izledikleri yakınlarını kendilerinden daha iyi konumda algıladıkça YY-asimilasyon duygularını (sevinme, hayran kalma veya ilham alma); kendilerini o kişilerden daha iyi konumda algıladıkça ise AY-asimilasyon (kaygılanma, acıma veya sempati) duygularını hissetmelerinin artacağı; sosyal ağlardaki tanıdıklarını veya ünlüleri kendilerinden daha iyi konumda algıladıkça YY-kontrast duygularını (üzülme, kıskanma veya utanma); kendilerini onlardan daha iyi konumda algıladıkça ise AY-kontrast duygularını (gururlanma, küçümseme veya "oh olsun" duygusu) hissetmelerinin artacağı beklentileri, karşılaştırma alanlarından ancak bazılarında doğrulanabildi. Ardından, tüm bu asimilasyon ve kontrast duygularının hissedilme düzeylerinin karşılaştırmayı yapan kişilerin kültürel benlik yönelimleri (ilişkililik ve özerklik), sosyal karşılaştırma yönelimleri ve seçici benlik sunumu düzeyleri ile ilişkileri incelendi. İlişkililik yönelimi YY-asimilasyon duygularından sevinme ve hayranlık duygularının; AY-asimilasyon duygularındansa sempatinin hissedilme sıklıklarıyla ilişkili bulunurken; özerklik yöneliminin, YY-kontrast duygularından kıskanmanın ve AY-kontrast duygularından gurur duyma ve küçümsemenin hissedilme düzeyleriyle beklendik yönde ilişkili olduğu görüldü. Ayrıca üzülme, kıskanma, küçümseme ve gurur duyma düzeylerinin, kişilerin seçici benlik sunumu yapma eğilimleriyle ve sosyal kıyaslama yönelimleriyle arasında da pozitif ilişkiler saptandı. Bulgular, literatürdeki mevcut bulgularla karşılaştırılarak, Sosyal Karşılaştırma Kuramı çerçevesinde tartışılmıştır.