Seramik kaplardan geçiş yapan kurşun ve kadminyumun saptanması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Rüya Bulut

Danışman: Perihan Yolcı Ömeroğlu

Özet:

Bu çalışmanın amacını; (i) geleneksel seramik pişirme kaplarından gıda benzerine geçişyapabilecek kurşun ve kadminyum miktarlarının saptanması, (ii) seramik malzemelerden geçen kurşun ve kadmiyum analizine ait numune alma belirsizliğinin hesaplanması, (iii) seramik malzemelerin tekrarlı kullanımını kapsayan durumlar için analiz koşullarının belirlenmesi ve (iv) yasal limitlerin azaltılması durumunda var olan analiz kapasitesinin değerlendirilmesi oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında kullanılan seramik malzemeler Bursa‟da bulunan satış noktalarından temin edilmiştir. Geleneksel seramik çömlekler 13 farklı mağazadan ve Çin menşeli kahvaltılık kâseler (mavi, beyaz ve pembe) ise 1 mağazadan (n=6, toplam 96 adet numune) alınmıştır. Seramik kaplar, %4‟lük asetik asit ile doldurulup mevzuatta belirtilen migrasyon koşullarına tabi tutulmuştur ve asetik aside geçen kurşun ve kadminyumun miktarı ICP-MS cihazı ile saptanmıştır. Türk Gıda Kodeksi Seramik Malzemeler Yönetmeliği‟nde doldurulabilen malzemelerden geçiş yapabilecek kurşun ve kadmiyum limitleri, sırasıyla 4 mg/L ve 0,3 mg/L olarak belirtilmiştir. Çalışma sırasında kullanılan analiz metodun tespit sınırının her iki metal için 0,02 μg/L‟nin altında olduğu gözlenmiştir. Yapılan çalışmanın sonucunda, Bursa‟da satışa sunulan geleneksel çömleklerden geçiş yapan kurşun ve kadmiyum miktarının mevzuatta yer alan limitlerin çok altında olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Çin menşeli kahvaltılık kâselerden geçiş yapan kurşun ve kadmiyum miktarı ise tespit edilememiştir. incelenen numunelerin iyi üretim tekniklerine uygun olarak üretildiği ve sırlarının uygun sıcaklıkta oluşturulduğu sonucuna varılmıştır. Numune alma belirsizliği %112,2 olarak tahminlenmiştir ve bu sonuca aynı lottan alınan kaplar arasındaki heterojenliğin katkıda bulunulduğu düşünülmüştür. Bu çalışma kapsamında yapılan tekarlı migrasyon denemelerinde migrasyonun ilkine göre artış gösterdiği ortaya konulmuştur.