Kazakların islâmlaşması ve Rus oryantalistlere göre Çarlık Rusyası döneminde dini kimlikleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, İlahiyat, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Bekzod Syddykov

Danışman: Salih Pay

Özet:

Bu araştırmada Kazak Türklerinin millet haline gelmesi, İslâmlaşması ve bağlı oldukları devletler, Çarlık Rusya’sı döneminde Kazak Türklerinin dinî kimliği çeşitli açılardan incelenmiştir. Araştırmada Rus Oryantalistlerin Kazakların dinî kimliği hakkındaki görüşleri derlenerek bu görüşlerin ilim dünyasına etkileri değerlendirilmiştir. Birinci ve ikinci bölümlerde, İslâm dininin Kazakistan topraklarına yayılması ve Kazak Hanlığı Devleti’nin kurulmasındaki etkisi, üçüncü bölümde ise Rus Oryantalistlerin, Şamanlığın halk arasında yaşaması ve Kazakların Rus istilasından sonra İslâmlaşması gibi Kazak Müslümanlarının kimliğine dair görüşler ele alınmıştır. Dünya çapındaki İngiliz, Fransız, Alman oryantalizm ekolleri v.d gibi Rus Oryantalizminin kendine has özel bir yere sahiptir. Yöntemsel olarak Rus oryantalizminin Batı Avrupa fikri hareketlerinden etkilendiği de bilinmektedir. XIX. ve XX. yüzyıllardan sonra Rusya tarafından ilhak edilen Kafkas ve Türkistan Müslümanlarıyla ilgili araştırmalarda Rus oryantalizminin büyük katkı sağladığı görülmektedir. Rus oryantalistlerinin bu halkları dünyaya kendi anlayışları üzerinden tanımlanmasında oynadıkları rol tarihi bir gerçektir. Araştırmamızın esasi gayesi Kazak Müslümanlarını incelemede oryantalizmin etkisine ışık tutmak ve bu incelemelerin günümüzde yaşamını devam ettiren teorilere bir altyapı olduğunu göstermektir.