Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ, FİZİK, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TAYLAN GÜNEŞ
Danışman: Naim Derebaşı
Özet:Transformatör, motor ve jeneratör gibi elektrik makinelerinde çekirdek ve blok kısımlarında sıklıkla kullanılan yönlendirilmiş ve yönlendirilmemiş elektrik çeliklerinde, kullanım amaçlarına uygun olarak delik açma sonucu oluşan manyetik bozulma, hem manyetik özellikler hem de domain yapısı açısından incelenmiştir. Manyetik domainler, Manyeto-optik Kerr etkisini (MOKE) esas alarak gözlem yapma olanağı veren Kerr mikroskoplarının düşük ve yüksek çözünürlüklü modülleriyle gözlemlenmiştir. Domainler, elektrik çeliklerinin makro ve mikro yapıları arasında bir bağlantı sağlamak açısından incelenmiş ve 10 mm çapındaki dairesel bir delik etrafındaki manyetik akı dağılımı, nicel olarak modellenebilmiştir. Malzemelerde lokalize olarak meydana gelen manyetik bozulmaların açıklaması için relüktans ve geçirgenlik arasındaki bağ kullanılmış ve mikro yapı görüntüleri üzerinden araştırılmıştır. Özellikle %3-SiFe graini yönlendirilmiş elektrik çeliklerinde, yerel ve genel manyetik akı dağılımının incelenmesi için domain teorsinden faydalanılmıştır. Bununla birlikte, söz konusu yönlendirilmiş çelikleri, farklı manyetik anizotropi içeriklerinde incelenmiş ve histerezis eğrileri üzerinden lokal ve genel manyetik özellik karşılaştırmaları yapılmıştır. Bağıl geçirgenlik (mr) ve maksimum geçirgenlik (mmax) gibi spesifik manyetik özelliklerin karşılaştırılması sonucunda, (1 1 0)[0 0 1] kristalografik yönelime sahip graini yönlendirilmiş %3-SiFe elektrik çeliğinin, yönlendirilmemiş çeliklere oldukça benzer olduğu deneysel olarak bulunmuştur. Haddeleme doğrultusuna dik kesilen malzemenin, böylelikle, mikro yapısal olarak oldukça karmaşık bir doğası olan yönlendirilmemiş çeliklere alternatif olabileceği önerilmiştir. Bu önerme doğrultusunda, delik etrafındaki manyetik alan dağılımları navigasyonel olarak iki farklı modelde çok başarılı bir şekilde tanımlanmıştır. Dahası her iki modelin sistem parametreleri ve sonuçları birbiriyle paralel olmasına rağmen, farklı metot ve tanımlamalar ile bir manyetik alan çizgisinin doğrultusu nicel olarak gösterilebilmiştir. Elde edilen bulgular, elektrik çeliklerinde anormal kayıplar olarak adlandırılan mikroyapısal deformasyonların etkilerini, yeniden organize olan dallanmış ve bağcık benzeri domainler üzerinden açıklamıştır.