Anaokulu öğrencilerinin ulusal ve çeviri çocuk kitaplarını tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DİLEK KÖKLÜCAN

Danışman: Hülya Kartal

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu araştırmanın amacı, anaokulu öğrencilerinin ulusal ve çeviri çocuk kitaplarını tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesidir. Araştırma grubunu Bursa iline bağlı 2 okul öncesi kurumda görev yapan 22 okul öncesi öğretmeni ve çocukları bu okul öncesi kurumlarda eğitime devam eden 272 ebeveyn oluşturmaktadır. Mevcut araştırma nitel yaklaşım desenlerinden "durum çalışması" desenine göre yürütülmüştür. Araştırmada araştırmacı tarafından 'Aile Bilgi Edinme Formu' ve 'Öğretmen Bilgi Edinme Formu' olmak üzere iki farklı anket formu hazırlanmıştır. Ayrıca öğretmen ve ebeveynlerin verdiği cevaplardan hareketle çocuklar tarafından tercih edilen çocuk kitaplarının yerli, çeviri, yazar, çevirmen, çizer, yayınevi, baskı yılı, baskı sayısı, kitabın boyutu, sayfa sayısı, kitap türü ve satış rakamları gibi özelliklerinin belirlenmesi için araştırmacı tarafından hazırlanan 'kitap kontrol listesi' aracılığıyla doküman incelemesi yapılmıştır. Aile ve öğretmen bilgi edinme formları ile tercih edilen kitapların her birine özel kod tanımlanmış, bulgular frekans ve yüzde ile belirtilmiştir. Araştırma bulgularına göre anaokuluna devam eden çocukların tercih ettiği yerli ve çeviri çocuk kitaplarının özelliklerinin bol resimli, kahramanların çoğunlukla hayvanların olduğu, eğlenceli, çocukların yaş seviyelerine uygun, ilgi çekici ve merak uyandıran eserler olduğu; çocukların bu eserleri sevme nedenleri ise görsellerin ilgisini çekmesi, hayvanları sevmesi, yaşına uygun olması ve kitapların tasarım olarak canlı ve renkli olması şeklinde belirlenmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin günlük düzenli olarak çocuk kitaplarından yararlanmadıkları, çocuk kitaplarından yararlanarak en sık gerçekleştirdikleri sınıf içi etkinliklerin Türkçe dil etkinliği ile drama ve canlandırma etkinliği olduğu; okul öncesi öğretmenlerinin sınıflığına kitap seçiminde en çok dikkat ettikleri unsurlar kitabın bol resimli olması, konusu ve çocukların yaş düzeyi; ebeveynlerin kitap seçiminde dikkat ettikleri unsurlar ise eğitici-öğretici olması, yaş düzeyine uygun olması, konusu olarak belirlenmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin yarısından fazlasının sınıf kitaplığını yeterli bulmadığı belirlenmiştir. Çocukların tercih ettiği yerli ve çeviri eserlerin özellikleri ve tercih edilebilirliği karşılaştırıldığında çeviri eserlerin yayınevi niteliği, boyut çeşitliliği, yazarı ve çizeri aynı kişi olması, kâğıt cinsi, kitap türü çeşitliliği, cilt tipi gibi özellikleri bakımından belli yeterlilikte ve satış rakamları bakımından tercih edilebilirliği daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda nitelikli çocuk kitapları ile tanıştırılmasında başlıca sorumlu olan ebeveyn ve eğitimcilerin çocuğa göreliğe önem vermeleri ayrıca ülkemizde basılan çocuk kitaplarının içyapı ve dış yapı özellikleri ile çocuklar tarafından tercih edilebilir nitelikler kazanması çocukların okuma ilgilerinin ve okuma sevgilerinin oluşması için oldukça önemli görülmektedir.