Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2002
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SADETTİN ÖZTEMEL
Danışman: İBRAHİM DOĞAN
Özet:Bu çalışmada, Tris+sitrik asit+glikoz veya früktoz sulandırıcısında 10°C'de 72 saat saklanan Beyaz Yeni Zelanda ırkı tavşan spermasında, spermatozoon viabilitesi ve morfolojik değikliklerin incelenmesi amaçlanmıştır. Dr. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi, Serum Üretim ve Deney Hayvanları Laboratuarı Şefliği, tavşan ünitesinde bulunan yaşlan 12-18 aylık, 10 adet Beyaz Yeni Zelanda ırkı tavşan araştırmada materyal olarak kullanıldı. Her tavşandan sun'i vajen ile iki günde bir olmak üzere toplam beş ejakülat alındı. Alman sperma örneklerinde sulandırılmadan önce ortalama sperma hacmi 0.37±0.02 mi, sperma pH'sı 7.72±0.04, spermatozoon yoğunluğu 287.20±13.73xl06/ml, spermatozoon motilitesi %81.30±0.92, eozin-nigrosin vital boyamada ölü spermatozoon oram %10.17±0.68, baş %4.98±0.38, orta kısım %9.01±0.65, kuyruk %13.69±1.60 ve toplam anormal spermatozoon oram %27.68±1.95 ve akrozom defektli spermatozoon oram %12.07±0.91 olarak saptandı. Tavşanlardan alman taze spermanın spermatolojik muayeneleri tamamlandıktan sonra eşit iki hacime bölünerek Tris-glikoz-sitrik asit ve Tris-früktoz-sitrik asit sulandırıcıları ile 1:10 (sperma: sulandırıcı) oranında sulandırıldı ve 10°C'de 72 saat süresince sperma örneklerinin viabiliteleri izlendi. Motilite, ölü-canlı spermatozoon oram, baş, orta kısım, kuyruğa ait ve toplam anormal spermatozoon oram, akrozom defektli spermatozoon oranlan sırasıyla Tris-glikoz- sitrik asit sulandırıcısı ile sulandırıldıktan sonra %77.50±1.20, %14.18±0.89, %5.62±0.45, %8.84±0.51, %13.17±1.17, %27.63±1.62 ve %15.36±0.94; 24. saatte %51.70±1.27, %18.51±1.66, %6.06±0.42, %9.24±0.64, %13.00±1.23, %28.32±1.73 ve %16.81±1.04; 48. saatte %41.60±1.16, %19.42±1.29, %6.72±0.49, %10.34±0.71, %13.93±1.24, 30.99±1.93 ve %18.76cfcl.ll; ve 72. saatte ise %29.00±1.09, %20.57±1.13, %7.51±0.49, %12.26±0.96, %14.28±1.21, %34.06±2.25 ve %21.20±1.08 olarak saptandı. Anılan spermatolojik özellikler Tris-früktoz-sitrik asit sulandırıcısı ile sulandırıldıktan sonra da yine sırasıyla %74.8±1.58, %14.04±1.01, %6.70±0.45, %9.56±0.63, %13.00±1.33, 29.27Ü.78 ve %16.26±0.93; 24. saatte %52.70±1.63, %16.93±1.26, %7.02±0.50, %10.22±0.68, %14.67±1.52, 31.93±2.27 ve %17.55±0.89; 48. saatte %40.60±1.22, %17.83±0.80, %7.35±0.51, %11.03±0.71, %14.23±1.20, 32.62±1.85 ve %17.97±0.85; ve 72. saatte ise %28.50±1.23, %19.36±1.00, %7.69±0.51, %11.76±0.70, %16.24±1.40, 35.69±2.12 ve %20.23±1.00 olarak bulundu. nİstatistiksel açıdan taze spermanın Tris-glikoz-sitrik asit ve Tris-früktoz-sitrik asit sulandırıcıları ile sulandırılıp 10°C'de 72. saate kadar saklanmasıyla saptanan spermatolojik özelliklerindeki zamana göre meydana gelen farklılıklar, her iki sulandırıcı için de kuyruğa ait anormal spermatozoon oram hariç önemli bulundu (P<0,05). Saptanan spermatolojik özellikler açısından iki sulandırıcı arasındaki farkların ise istatistiksel olarak bir önem taşımadığı saptandı (P>0,05). Sonuç olarak, tavşan spermasının kısa süreli saklanmasında Tris+sitrik asit sulandırıcısına enerji kaynağı olarak glikoz veya früktozun kullanılabileceği kanısına varıldı.