Biçimlendirici Değerlendirme Yönteminin (Formative Assesment) Ortaokul Öğrencilerinin Güneş Sistemi ve Gök Cisimleriyle ilgili Kavramların Öğretimine Etkisinin İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM FAKÜLTESİ, MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kübra Şahin

Danışman: Nermin Bulunuz

Özet:

Ülkemizde değişen eğitim programları ile birlikte biçimlendirici değerlendirme yöntemi derslerde uygulanması beklenen değerlendirme yöntemleri arasında yerini almıştır. Biçimlendirici değerlendirme yöntemi öğretimin başında ve öğretim sürecinde uygulanarak öğrencilerin neyi öğrendikleri, nerelerde eksikliklerinin olduğu ve bu eksiklerini nasıl giderebilecekleri hakkında öğretmene önemli bilgiler sunar. Biçimlendirici değerlendirme yönteminde kullanılabilecek pek çok strateji vardır. Bunlardan biri de biçimlendirici yoklama sorularıdır.

Bu araştırmanın iki amacı vardır: Birinci amacı yedinci sınıf öğrencilerinin Fen Bilimleri programının "Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi" adlı ünitesinde yer alan kavramlar ile ilgili ilk bilgilerini, bilişsel düzeylerini ve kavram yanılgılarını tespit etmektir. Araştırmanın ikinci amacı ise mevcut olan kavram yanılgılarını azaltmak amacı ile “biçimlendirici değerlendirme yöntemini” kullanarak dersi yeniden şekillendirmek, kavramsal anlama düzeylerini geliştirmek ve öğrencilerin ilk bilgileri ışığında yanlış ve eksik bildikleri konular hakkındaki bilgi seviyelerini arttırmaktır. 2012-2013 eğitim öğretim yılında Bursa ili merkez Osmangazi ilçesinde yer alan Gaziakdemir ve Tophane ortaokullarında 7. sınıfta öğrenim gören 47 öğrenciye ön test ve son test olarak dört biçimlendirici yoklama sorusu uygulanmıştır. İki aşamalı test biçiminde olan biçimlendirici yoklama sorularının seçenek içeren bölümünden nicel veriler, açık uçlu bölümünden nitel veriler elde edilmiştir. Toplanan nicel verilerin istatistiksel çözümleri için SPSS 15.0 paket programından yararlanılmıştır. Çalışma iki yedinci sınıf şubesinde toplam altı hafta sürmüştür.

Ön test olarak uygulanan biçimlendirici yoklama sorularının analizinden elde edilen bulgular7. Sınıf öğrencilerinde "Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi" ünitesi hakkında eksik ve bilimsel içerik taşımayan alternatif kavramlar olduğunu göstermiştir. Araştırmadan elde edilen ön test verilerine göre araştırmacı biçimlendirici değerlendirme yöntemine göre öğretimi planlamış ve bu plan doğrultusunda "Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi" ünitesinin öğretimi gerçekleştirilmiştir. Biçimlendirici değerlendirme yöntemi çerçevesinde öğretim sürecinde öğrencilerden sürekli geribildirim alınmış ve bu geribildirimler doğrultusunda ünitenin öğretimi gerçekleştirilmiştir. Ardından son test olarak öğrencilere aynı biçimlendirici yoklama soruları uygulanmış, uygulama sonucunda öğrencilerde ön testte tespit edilmiş olan eksik, bilimsel içerik taşımayan alternatif kavramlar ve kavram yanılgılarında azalma olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın bulgularından hareketle biçimlendirici yoklama sorularının öğrencilerde var olan alternatif kavramları tespit etmede kullanılabilecek etkili bir araç ve biçimlendirici değerlendirme yönteminin ise öğrenmek için yapılan bir değerlendirme yöntemi olduğu olabileceği tespit edilmiştir. Araştırmanın sonucunda elde edilen sonuçlara dayalı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur.