Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM FAKÜLTESİ, MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kübra Şahin
Danışman: Nermin Bulunuz
Özet:
Ülkemizde değişen eğitim
programları ile birlikte biçimlendirici değerlendirme yöntemi derslerde
uygulanması beklenen değerlendirme yöntemleri arasında yerini almıştır.
Biçimlendirici değerlendirme yöntemi öğretimin başında ve öğretim sürecinde
uygulanarak öğrencilerin neyi öğrendikleri, nerelerde eksikliklerinin
olduğu ve bu eksiklerini nasıl giderebilecekleri hakkında öğretmene önemli bilgiler sunar. Biçimlendirici
değerlendirme yönteminde kullanılabilecek pek çok strateji vardır. Bunlardan biri
de biçimlendirici yoklama sorularıdır.
Bu araştırmanın iki
amacı vardır: Birinci amacı yedinci sınıf öğrencilerinin Fen Bilimleri
programının "Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi" adlı ünitesinde
yer alan kavramlar ile ilgili ilk bilgilerini, bilişsel düzeylerini ve kavram
yanılgılarını tespit etmektir. Araştırmanın ikinci amacı ise mevcut olan kavram
yanılgılarını azaltmak amacı ile “biçimlendirici değerlendirme yöntemini”
kullanarak dersi yeniden şekillendirmek, kavramsal anlama düzeylerini
geliştirmek ve öğrencilerin ilk bilgileri ışığında yanlış ve eksik bildikleri
konular hakkındaki bilgi seviyelerini arttırmaktır. 2012-2013 eğitim öğretim
yılında Bursa ili merkez Osmangazi ilçesinde yer alan Gaziakdemir ve Tophane
ortaokullarında 7. sınıfta öğrenim gören 47 öğrenciye ön test ve son test
olarak dört biçimlendirici yoklama sorusu uygulanmıştır. İki aşamalı test
biçiminde olan biçimlendirici yoklama sorularının seçenek içeren bölümünden
nicel veriler, açık uçlu bölümünden nitel veriler elde edilmiştir. Toplanan
nicel verilerin istatistiksel çözümleri için SPSS 15.0 paket programından
yararlanılmıştır. Çalışma iki yedinci sınıf şubesinde toplam altı hafta
sürmüştür.
Ön test olarak
uygulanan biçimlendirici yoklama sorularının analizinden elde edilen bulgular7.
Sınıf öğrencilerinde "Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi" ünitesi
hakkında eksik ve bilimsel içerik taşımayan alternatif kavramlar olduğunu
göstermiştir. Araştırmadan elde edilen ön test verilerine göre araştırmacı biçimlendirici
değerlendirme yöntemine göre öğretimi planlamış ve bu plan doğrultusunda
"Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi" ünitesinin öğretimi
gerçekleştirilmiştir. Biçimlendirici değerlendirme yöntemi çerçevesinde öğretim
sürecinde öğrencilerden sürekli geribildirim alınmış ve bu geribildirimler
doğrultusunda ünitenin öğretimi gerçekleştirilmiştir. Ardından son test olarak öğrencilere
aynı biçimlendirici yoklama soruları uygulanmış, uygulama sonucunda
öğrencilerde ön testte tespit edilmiş olan eksik, bilimsel içerik taşımayan alternatif
kavramlar ve kavram yanılgılarında azalma olduğu tespit edilmiştir.
Araştırmanın bulgularından hareketle biçimlendirici yoklama sorularının
öğrencilerde var olan alternatif kavramları tespit etmede kullanılabilecek
etkili bir araç ve biçimlendirici değerlendirme yönteminin ise öğrenmek için
yapılan bir değerlendirme yöntemi olduğu olabileceği tespit edilmiştir.
Araştırmanın sonucunda elde edilen sonuçlara dayalı olarak çeşitli önerilerde
bulunulmuştur.