İçedönük çocukların dışavurumcu resimlerinde psikolojik işlevler


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zeynep Hasırcı

Danışman: BERNA COŞKUN ONAN

Özet:

Geçmişten günümüze kişiliği açıklamada içedönüklük ve dışadönüklük kavramları kullanılmaktadır. İçedönüklük, dışadönüklük ile kıyaslandığında anlaşılması güç, gizemli bir kişilik yapısıdır. Özellikle, içedönük çocukların; duygularını bastırmaları, kendi iç dünyasındaki anlamlara odaklanmaları, sessiz ve dış dünyaya karşı güvensiz olmaları, sosyal açıdan kapalı bir tutum sergilemelerine neden olmaktadır. Bu durum, gelişme çağındaki içedönük çocukları anlamamızı zorlaştırmakta, ihtiyaçlarını, olası problemlerini veya mevcut sorunlarını görmemize engel olmaktadır. Bu araştırmada, içedönük çocukları duyum, düşünme, duygu ve sezgi psikolojik işlevleri açısından tanımak hedeflenmiştir. Araştırmanın amacı: İçedönük çocukların psikolojik işlevlerini, dışavurumcu resimlerinde yer alan biçim ve içerik özellikleri yoluyla keşfetmektir. Bu amaçla, derinlemesine bir bakış sunan nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve içedönük çocukların dışavurumcu resimlerinin incelenmesi, psikolojik işlevlerle sınırlı tutularak tekli durum deseni temel alınmıştır. Katılımcıların belirlenmesinde, amaçlı örnekleme stratejisi kullanılmış ve belirgin bir grubu derinlemesine incelemek için ilkokul ikinci sınıf düzeyi altı içedönük çocuk ve üç sınıf öğretmeninden oluşan küçük ve homojen bir grupla çalışılmıştır. Verilerin elde edilmesinde, nitel araştırmalarda geçerlik ve güvenirliği sağlama stratejilerinden biri olan çeşitleme ilkesi benimsenmiş; görüşme, gözlem ve doküman incelemesi gibi nitel veri toplama tekniklerinden yararlanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde, nitel analiz yöntemlerinde tümdengelimci bir yaklaşım olan betimsel analiz kullanılmıştır. Betimsel analiz için var olan kavramsal çerçeveden hareketle, Carl Gustav Jung’un Psikolojik Tipler kuramında yer alan duyum, düşünme, duygu ve sezgi psikolojik işlevleri kullanılarak bir çerçeve oluşturulmuştur. Betimsel analizden elde edilen bulgular, detaylı olarak yorumlanmış ve sonuçlar kısmında indirgemeci bir yaklaşımla sunulmuştur. Elde edilen sonuçlar, ilgili alanyazın ile tartışılmış ve araştırmacılar, uygulayıcılar ve diğer yararlanıcılar için gerekli önerilerde bulunulmuştur.