Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2005
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Aziz Cumayev
Danışman: SALİH KARACABEY
Özet:Hicri II ve III asırda İslâm coğrafyasında büyük hadis âlimleri yetişmiş ve bunlar vasıtasıyla geniş bir hadis literatürü oluşmuştur. Bu âlimler arasında İmam Mâlik ile Buhârî önemli bir yere sahiptir. İki imamın eserleri olan Muvatta ile Sahîh-i Buhârî de hadis edebiyatında birinci dereceli hadis kitabı niteliğindedir. İmam Mâlik ile Buhârî’nin eserlerini tertip tarzlarında ve muhteva belirlemelerinde yalnız devrin yazım teknikleri değil, onların içinde bulunduğu sosyo-kültürel çevre ve benimsedikleri fıkhî anlayışlar da önemli rol oynamıştır. Nitekim İmam Mâlik Medine dışına çıkmamıştır ve oradaki insanların uygulamalarını da sünnet olarak değerlendirmiştir. Dolayısıyla o, Medine ehlinin uygulamasını hadisleri seçerken tercih kriteri olarak ele almıştır. Buhârî ise sünneti Hz. Peygamberin söz, fiil ve takrirleri diye tarif etmektedir. Bu anlayış iki imam arasında önemli faklılıkların olmasına neden olmuştur. Ayrıca hadis metodolojisi açısından bakıldığında mürsel hadis İmam Mâlik’e göre zayıf hadis kategorisine girmemektedir. Buhârî ise bunun aksini düşünmektedir. Buna mukabil iki imam rical tenkidi ve hadis alma ve öğretme usulleri konusunda aynı görüşü paylaşmışlardır. İki imam fıkıh metodolojisi açısından ele alındığında da onların bazı konularda faklı görüşleri savundukları görülmektedir. Özellikle hüküm istinbat etmedeki delillerinde farklılıkların olduğu görülmektedir. Burada İmam Mâlik bir fakih gibi davranırken Buhârî hadisçi kimliğiyle meseleye yaklaşmaktadır. Tezde bütün bu hususlar örnekleriyle ele alınarak, her iki imamın gerek hadis tekniği gerekse fıkıh yönünden birbirlerine paralel düşündükleri ve farklı görüşler belirttikleri noktalar tespit edilmiş, böylece her iki imamın metotları mukayeseli olarak değerlendirilmiştir.