Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Pınar Tuğcu
Danışman: TÜLİN VURAL ARSLAN
Özet:Küreselleşmenin etkileri, gelişen teknolojiye ayak uydurulması ile birlikte getirilen hızlı ve ekonomik çözümler hem insan yaşamında hem de kentsel mekânlarda tek tipleşmeyi beraberinde getirmekte ve bunun sonucunda yerel kimlik özelliklerinin sürdürülebilirliğini etkilemektedir. Bu durum dünyada da yerelliğin ön plana alındığı ve sürdürülmesinin önem kazandığı çalışmaların gerekliliğini ortaya koymaktadır. Ülkemizde de kapalı konut siteleri, alışveriş merkezleri gibi yeni mekânsal kurgular ile birlikte geleneksel yaşam biçimlerinden ve toplumsallıktan uzaklaşılarak bireysel odaklı yaşama dönüldüğü, komşuluk ilişkilerinin neredeyse yok olduğu ve mahalle kavramının eski anlamından koparak belirli bir yerleşim sınırını tanımlamada kullanıldığı görülmektedir. Kentlerdeki problemli alanlar için çözüm önerileri getiren kentsel dönüşüm uygulamaları son dönemde ülkemizde hız kazanmıştır. Ancak yapılan uygulamaların sonuçları hak kaybı, katılım eksikliği, kentsel üst ölçeği dikkate almayan parçacı uygulamalar, kimlik sorunu gibi konularda eleştirildiğinden bu konuların üzerinde çalışılması gerektiği anlaşılmaktadır. Kimlik sorunu da kentsel dönüşüm uygulamalarında daha detaylı olarak ele alınması gereken konulardan biri olup son dönemde mahalle ölçeğinde gerçekleştirilen kentsel dönüşüm uygulamalarında yerel kimliğin sürdürülmesine yönelik birtakım arayışlar başlamıştır. Bu kapsamda mahalle ölçeğinde yapılacak olan kentsel dönüşüm uygulamalarında alanın yerel kimlik özelliklerinin belirlenerek tasarıma yansıtılmasına yardımcı olacak bir rehber geliştirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, kentsel dönüşüm uygulamalarında mahalle kimliğinin sürdürülmesine yönelik bir rehber oluşturulabilmesi için öncelikle mahalle kimliğinin anlaşılmasını sağlayacak bileşenleri belirlemek ve bu bileşenlerin kamu eliyle düzenlenen mahalle ölçekli kentsel dönüşüm yarışmalarında ödül alan projelerde hangi ölçüde dikkate alındıklarını tartışmaktadır. Çalışma kapsamında mahalle kimliğinin anlaşılmasını sağlayacak bileşenler literatür analizi ile belirlenmiştir. Daha sonra belirlenen mahalle kimliği bileşenleri ve “Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı (KENTGES)”, “Şehircilik Şûrası” ve “Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Planlama İlke ve Kriterlerinin Geliştirilmesi Projesi” çalışmalarının sonuçlarından faydalanılarak hedef, gösterge ve yöntemlerden oluşan bir rehber oluşturulmuştur. Alan çalışması kapsamında Türkiye’nin yedi farklı bölgesinde farklı tasarımcılar tarafından çalışma yapıldığı TOKİ-Emlak Konut GYO A.Ş. tarafından düzenlenen “7 İklim 7 Bölge: Mahalle Ulusal Mimari ve Kentsel Tasarım Fikir Yarışması” ve İller Bankası A.Ş. tarafından düzenlenen “Mahalle Tasarımı Fikir Yarışması” sonucunda ödül alan kırk üç projedeki mahalle kurgusu yaklaşımları oluşturulan rehberdeki hedefler doğrultusunda değerlendirilmiştir.