Zeydiyye fıkhında talak ile ilgili hükümler ve Hanefi fıkhıyla mukayesesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MERYEM MERVE AVCI

Danışman: EREN GÜNDÜZ

Özet:

İslam tarihinde gerek itikadî gerek fıkhî yönüyle temayüz etmiş birçok mezhep bulunmaktadır. Bu mezhepler çeşitli nedenlerle Sünnî ve Şiî ayrımını oluşturmuş ve bu ayrım zamanla keskin iki çizgi haline gelmiştir. Araştırmanın konusu olan Zeydiyye mezhebi ise Şiî fırkalarından sayılmakla birlikte, Sünnî mezheplere yakınlığı ile de ün salmıştır. Bu yakınlığın sadece itikadî görüşlerle olmayıp, fıkhi görüşleri de kapsadığı söylenegelmiştir. Özellikle Hanefi mezhebine daha yakın olduğu düşünülmüş, hatta Zeydîlerin amelde Hanefi olduğu dahi ifade edilmiştir. Ancak bu söylemin kesin bir yargı oluşturması için hakkında yeterli düzeyde araştırma yapılmamıştır. Bu araştırmada ise bahsedilen kanının doğruluğu veya yanlışlığı talak konuları ekseninde değerlendirilmeye çalışılmıştır. İki mezhebin bu konudaki benzerlik ve farklılıkları mukayese edilerek araştırılmıştır. Mukayese edilirken mezheplere ait iki temel eser seçilmiş ve çoğunlukla bu eserlerden faydalanılmıştır. Eserlerin talak bölümlerinde muhâlea, zıhar, ilâ, liân, iddet, hidâne ve nafaka bahislerine yer verilmesi dikkate alınarak bu araştırmanın içeriği düzenlenmiştir. Sadece erkeğin boşaması anlamına gelen talak ile sınırlandırılmamış, boşanmanın diğer türlerine de yer verilmiştir. Araştırmanın ilk bölümünde Zeydiyye ve Hanefi mezhepleri hakkında genel bilgiler verilmekte ve ikinci bölümde evliliği son verme şekilleri olan talak, muhâlea, zıhar, ilâ ve liân incelenmektedir. Üçüncü ve son bölümde ise evliliğin sona ermesinin sonucu olan iddet, hidane ve nafaka konuları mukayese edilmektedir. Elde edilen bulgular, iki mezhebin benzerliklerinin fazla olduğunu ancak farklılıklarının da önemli meselelerde cereyan ettiğini gözler önüne sermektedir.