Sivil toplum ve siyasal iktidar ilişkisinin karşılaştırmalı analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BÜŞRA YAZICI

Danışman: MEHMET ALİ MERT GÖKIRMAK

Özet:

Tarihsel süreç içerisinde devletle özdeşleştirilen sivil toplum kavramı, Avrupa'da yaşanan birtakım ekonomik, siyasal, kültürel süreçlerden geçerek devletten özerk bir alan olarak algılanmaya başlanmıştır. Avrupa kökenli olan bu kavram zamanla tüm dünyayı etkilemiş ve günümüzde hemen hemen tüm siyasal iktidarlar tarafından kendilerini meşrulaştırmada bir araç olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada, öncelikle sivil toplum kavramından ne anlamamız gerektiğine, tarihsel süreç içerisinde sivil toplum kuramcılarının kavrama yükledikleri anlamlara, kavramın demokrasi, kamusal alan vb. kavramlarla arasındaki ilişkilere, sivil toplum kuruluşlarının niteliklerine ve işlevlerine değinilmiştir. Ayrıca Avrupa'da filizlenen sivil toplumun Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti'ndeki durumu ifade edilip, günümüzde geldiği aşama incelenmiştir. Daha sonra ise sivil toplumun nasıl bir devlet yapısıyla ya da siyasal iktidarla birlikte mümkün olabileceği tartışılmıştır. Bunun için liberal değerler ile şekillenen, sosyal, siyasal, ekonomik yaşamın geniş bir kısmını toplumsal dinamiklere bırakan İngiltere, Fransa gibi Batı Avrupa ülkeleri ile sosyalist değerlerle şekillenen, aynı konularda inisiyatifi topluma bırakmadan kendi elinde toplayan, daha sonraki bir takım devrimlerle liberal değerleri benimsemeye çalışan Polonya gibi Doğu Avrupa ülkeleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Diğer taraftan çalışmada, Orta Doğu'da sivil toplumun bulunup bulunmadığı konusu Mısır özelinde ele alınmıştır. Mısırdaki sivil toplumun zayıf olduğu ve bu zayıflığının sebebi olarak da ülkedeki sivil toplumun ekonomik olarak kendi kendini finanse etmede yetersiz kaldığı, dolayısıyla da devlete ve cemaatlere bağımlılığı nedeniyle özerk bir yapı sergileyemediği sonucuna varılmıştır.