Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YUNUS ALPEREN ÖNCEL
Danışman: Minara Aliyeva Çınar
Özet:
Metin dilbilim, dilbilimin alt çalışma alanlarından biridir. Bu alanın yoğunlaştığı uğraş metin tanımının yapılması, metinsellik ölçütlerinin belirlenmesi ve metinlerin çeşitli boyutlarda incelenmesidir. Bu alanda çalışma yapan araştırmacılar metinlerin bir iletişim aracı olduğunu da göz ardı etmemiştir. Metin yazarının bir amacı olduğu (bilimsel bilgi sunmak, haber vermek, duygu ve düşüncelerini dile getirmek vb.) ve dili bu amaca yönelik kullandığı ifade edilmiştir. Böylece metin türleri ve bunlara uygun inceleme yöntemleri doğmuştur. Gerek anadili eğitiminde gerekse bir dilin yabancı dil olarak öğretildiği durumlarda kullanılan en önemli materyal metindir. Öğrencilerin temel dil becerilerini doğru ve etkili biçimde geliştirebilmek için yazılı, sesli ya da görsel metinlerden yararlanılmaktadır. Eğitim ortamında kullanılacak bu metinlerin metinsellik ölçütlerine uygunluğu son derece önemlidir. Bu metinlerde sözcüklerin ve tümcelerin genel dil bilgisi kurallarına uygun olarak kullanılması, birbirleri ile bağlaşıklık ve tutarlılık yönünden uyumlu olmaları öğrencilerin dil öğreniminikolaylaştıracaktır.2019 Türkçe Öğretim Programı (MEB) incelendiğinde doğrudan ya da dolaylı olarak metin dilbilim alanına giren kazanımlara rastlanmaktadır. Bu programa uygun olarak hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki metin ve etkinliklerin metin dilbilimsel ölçütlere uygun olarak hazırlanması beklenmektedir. Metin dilbilimsel ölçütlere uygun hazırlanan metinler ile bu metinlere dayalı etkinliklerin öğrencilerin anlama/ anlamlandırma süreçlerine olumlu etkisi olacağı daha önce yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur. Bu araştırmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından hazırlanan ve 2021-2022 Eğitim-Öğretim Yılı’nda Bakanlığa bağlı okullarda kullanılması kararlaştırılan 7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı’ndaki metinlerin bağlaşıklık ve tutarlılık görünümleri açısından incelenmesidir. Çalışmanın alt amacı ise öğretim programında yer alan metin türlerine göre bağlaşıklık ve tutarlılık görünümlerinin tespit edilmesidir. Çalışmada araştırma amacı doğrultusunda ders kitabındaki tüm metinlerin metin dilbilimsel incelemesi yapılarak bağlaşıklık ve tutarlılık görünümleri ortaya konulmuş, aynı zamanda bu görünümlerin metin türlerine göre nasıl değişiklikler gösterdiği karşılaştırılarak çıkarımlarda bulunulmuştur. Çalışmada nitel veri toplama yöntemlerinden belgesel tarama (doküman incelemesi) ve içerik analizi yöntemleri kullanılmıştır.