Bursa ekolojik koşullarında yetiştirilen kestane çeşit ve genotiplerin meyvelerinde morfolojik karakterizasyon ve kimyasal içeriğin belirlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hilal Eser

Danışman: CEVRİYE MERT

Özet:

Bu çalışmada Bursa ekolojik koşullarında yetiştiriciliği yapılan ve farklı ekolojilerde seleksiyon çalışmaları ile öne çıkan 17 yerel (Castanea sativa Mill.) çeşit/genotip ve 1 hibrit (Castanea sativa x Castanea crenata) çeşit olmak üzere toplam 18 kestane çeşit/genotipinin meyvelerinde ayrıntılı pomolojik incelemeler ve kimyasal içerik analizleri yapılmış ve aralarındaki farklılıklar belirlenmiştir. Kestane çeşit/genotiplerinin hasat zaman aralığı 25 eylül ile 20 ekim tarihleri arasında değişmiştir. Meyvelerde yapılan ölçüm ve incelemeler sonucunda, ortalama meyve eni 28,68-40,96 mm, boyu 22,64-37,47 mm ve yüksekliği 16,32-26,48 mm arasında değiştiği saptanmıştır. Meyve boyutunun ‘Marigoule’, ‘N-7-3’, ‘Gavuraşı’ ve ‘Sarıaşlama’ çeşitlerinde büyük, ‘Serdar’, ‘Seyrekdiken’ ve ‘N-23-1’ çeşitlerinde küçük olduğu tespit edilmiştir. Çeşitlerin ortalama meyve ağırlığı 8,21-19,98 g, kilogramdaki meyve sayısı 50-120 adet/kg, bir kapsül içindeki meyve sayısı 1,6-2,8 adet ve kabuk kalınlığının ise 0,266-0,542 mm arasında değiştiği saptanmıştır. Çalışmada yer alan çeşit/genotiplerin tek embriyolu ve meyve iç renginin beyaz ve açık krem olduğu görülmüştür. Aynı zamanda çeşitlerin meyve şekli, hilum boyutları ve şekli, kabuk rengi ve parlaklığı, testanın soyulabilirliği, iç kabuğun meyve etine girme derecesi, stil uzunluğu özellikleri belirlenmiştir. Bununla birlikte kestane çeşit/genotiplerin meyvelerindeki kimyasal içerik miktarları tespit edilmiş ve çeşitler bazında istatistiki anlamda önemli düzeyde farklılıklar bulunduğu belirlenmiştir. Meyve nem miktarının %41,28 ile %53,95; kabuk nem miktarının %29,37 ile %52,81 arasında değiştiği saptanmıştır. Çeşitler bazında meyvedeki toplam karbonhidrat miktarı %47,23 ile %76,45, nişasta miktarı %29,33 ile %56,72, protein miktarı %3,98ile 6,43 toplam şeker miktarı %13,24 ile %20,26, invert şeker miktarı %1,87 ile 3,62 ve sakkaroz miktarı %9,69 ile 22,05 arasında değiştiği görülmüştür. Çalışmada yer alan 18 çeşit/genotipin morfolojik açıdan benzerlikleri saptamak için 21 özellik baz alınmış ve aralarındaki benzerlik düzeyinin %79,50-95,95 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Böylelikle yöre için uygun olan çeşitler belirlenmiş, aynı zamanda çeşitlerin meyvelerinde ayrıntılı morfolojik özellikler tanımlanmış ve böylelikle kestane genetik çeşitliliğine ilişkin yeni bilgiler elde edilmiştir.