Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ, OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEÇİL SANCAK MANTAR
Danışman: Erol Solmaz
Özet:Otomotiv endüstrisinde taşıt dinamiğini ilgilendiren en önemli güç aktarma organlarından biri şanzımandır. Motorda üretilen gücün tekerleklere kadar ulaşmasını sağlayan güç aktarma organları içerisinde şanzımanlar, taşıt performansında ve yakıt ekonomisinde önemli bir rol oynamaktadır. Taşıt ve şanzıman fonksiyonel sistem olarak alınırsa vites sayısı, her bir vitesin dişli oranı ve bileşke vites oranı değerlendirilip, vites kutusu tasarımının nasıl olacağına karar verilebilir. Tasarımcı taşıtın maksimum hızına, taşıta uygun ivmelenmeye ve taşıta gerekli tırmanma performansına ve işletme koşullarını dikkate alarak karar verir. Tasarım konusunda sınırlandırma getiren diğer etmen şanzımanın güç aktarımındaki verimi ve özellikle yakıt tüketimidir. Bu çalışmada, taşıtlarda güç aktarımı için kullanılan manuel, CVT ve EDC şanzıman tiplerinin araç performansları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla şanzıman oranları farklı olan A'dan E'ye beş araç belirlenmiştir. Belirlenen araçların hız, ivmelenme, motor gücü, eğim faktörü, tahrik kuvveti, toplam direnç kuvvetleri açısından karşılaştırılmaları yapılmıştır. Aynı motor güç ve momentine sahip olan D ve E araçlarında ayrıca tüketilen yakıt miktarı ve yakıt ekonomisi de değerlendirilmiştir. Çalışma neticesinde şanzıman türü CVT olan B aracının diğer araçlara göre 148,7 kW değerindeki motor gücüyle daha güçlü bir motora sahip olmasına rağmen düşük vites oranları nedeniyle tahrik kuvveti ve ivmelenme konusunda diğer araçların gerisinde kaldığı görülmüştür. Araçların hızları karşılaştırıldığında, en yüksek hız değerine 220 km/saat ile B ve D araçlarının ulaştığı belirlenmiştir. Yakıt tüketimi ve yakıt ekonomisi açısından yapılan değerlendirmeler neticesinde teknik özellikler dikkate alındığında manuel şanzımanlı D aracının %4,66 oranında daha fazla yakıt tükettiği, sadece vites oranlarının dikkate alındığında otomatik şanzımanlı E aracının %1,48 oranında daha fazla yakıt tükettiği tespit edilmiştir.