Türkiye-Libya ilişkileri (1951-2011)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Aylin Üstün

Danışman: BEHÇET KEMAL YEŞİLBURSA

Özet:

Trablusgarp'ın 1551 yılından 1911 yılına kadar Osmanlı hakimiyeti altında bulunduğu süreç, Türkiye ve Libya'nın ortak tarihini oluşturmaktadır. 1911 yılından sonra Libya'da batılı devletlerin işgal dönemlerinin başlaması üzerine, Libya Türk toprağı olmaktan çıktı. Bu süreçte Osmanlı Devleti'nin yıkılmasına müteakip, Anadolu coğrafyasında 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devleti kuruldu. Libya'nın işgal dönemi ise 1951 yılında BM desteğiyle bağımsızlığını ilan etmesi üzerine sona erdi ve Libya'da Krallık dönemi başladı. İki ülkenin birbirlerinden bağımsız hüviyetlerine kavuşmaları üzerine, ortak geçmişlerinin verdiği yakınlıkla birlikte 1951 yılında aralarında diplomatik ilişkiler kuruldu. 1969 yılında ihtilal yaparak Libya yönetimini ele geçiren Muammer El Kaddafi, Türkiye – Libya İlişkilerinin en önemli aktörü oldu. Bu çalışmada Kral İdris ile başlayıp Kaddafi ile devam eden 60 yıllık siyasi, ekonomik ve toplumsal ilişkiler mukayese edilerek incelendi. Çalışma süresince Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi belgelerinin detaylı bir şekilde incelenmesiyle birlikte iki ülkenin ilişkileri üzerine açıklığa kavuşmamış çok sayıda bilgi ve belgeden faydalanıldı. Ayrıca arşiv belgelerinin yanı sıra gazete taramaları yapılarak Türk kamuoyunda yer alan haberler doğrultusunda çalışma konusu içerisinde eksik kalan noktalar giderildi. Son olarak konuyu ihtiva eden çok sayıda araştırma eserinden çapraz okumalar yapılarak faydalanıldı.