Atıl köy okullarının yeniden işlevlendirilmesi: Çanakkale örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SELİN AKTÜRK

Danışman: Özgür Mehmet Ediz

Özet:

Ülkemizde eğitimin uzun yıllar dini bilime dayandığı ancak Tanzimat Dönemi ile pozitif bilimin büyük oranda arttığı bilinmektedir. Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte eğitim öğretim faaliyetleri programlanırken ilk adım olarak okuma yazma oranının artırılmasına büyük önem verilmiş ve kırsal nüfusun fazlalığından dolayı köy okullarıyla ilgili çalışmalar yapılarak bazı tip projeler üretilip inşa edilmiştir. Zamanla ortaya çıkan kentleşme, iç göç, nüfus artışı gibi faktörler eğitim politikalarının da değişmesine sebep olmuştur. Sanayileşme ile yaşanan kırdan kente göç ülkemizde 1950’lerden sonra yoğunlaşmıştır. Kır-kent dengesinin bozulması kentlerde mevcut dersliklerin yetersiz kalmasına neden olurken kırsalda da az sayıda öğrenciye eğitim veren çok sayıda okul ortaya çıkmıştır. 1997 yılına gelindiğinde zorunlu eğitimin 8 yıla çıkması sonucu da bu duruma eklenince taşımalı eğitim uygulaması gündeme gelmiştir. Bu uygulama ile pek çok köy okulu atıl duruma düşmüştür. Okulun köy içindeki önemli odaklardan biri olması ve köylünün belleğindeki yeri düşünüldüğünde bu yapıların köye yeniden nasıl katılacağıyla ilgili sorular ortaya çıkar. Böylece köy okulları için de yeniden işlevlendirme ve sürdürülebilirlik kavramından söz etmek gerekir. Bu çalışmada köy okullarının yeniden işlevlendirilmesine dair örnekler Çanakkale özelinde 10 köy okulu kapsamında incelenmiştir. Çalışmanın amacı, köy okullarının atıl duruma düşmesinin ardından bu okulların yeniden nasıl kullanıldığına dair örnekler sunarak bugünü değerlendirmek ve bu kapsamda gelecek için öneriler sunabilmektir. Bu okullar mimari çerçevede incelenirken üst ölçekten plan ölçeğine kadar inen bir analiz yöntemi oluşturulmuş ve bu analizde okulun köydeki konumunu, arazideki yerleşimini gösteren haritalama çalışmaları yapılarak okulların plan şemalarında da asıl kullanımlar ve yeniden işlevlendirmeye konu olmuş kullanımlar gösterilmiştir. Mevcut durumun belgelenmesi adına çalışma köye ve okula ait güncel fotoğraflar ile desteklenmiştir.