Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2006
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nurhayat Dalkıran
Danışman: ŞÜKRAN DERE
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Bu çalışmada Orhaneli Çayı'nın kirlilik seviyesi epilitik diyatomeler ve bentik omurgasızlar kullanılarak belirlenmiştir. Nisan 2001 ? Mayıs 2002 tarihleri arasında altı istasyondan aylık olarak toplanmış, bentik omurgasız ve epilitik diyatome örneklerinin komunite yapıları araştırılmıştır. Ayrıca 28 fiziksel ve kimyasal değişken de akarsuyun özelliklerini belirlemek için ölçülmüştür. Principal Komponents Analizi sonuçları Elektriksel İletkenlik, Toplam Çözünmüş Madde, Toplam Sertlik, Magnezyum, Klor, Silis ve Sülfat'ın akarsuyun karakteristik özelliklerini etkileyen en önemli kimyasal değişkenler olduğunu göstermiştir. Sıcaklık, pH, Karbonat, Bikarbonat ve Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı ise akarsuyu karakterize eden diğer değişkenler olmuştur. İstatistiksel analiz sonuçları akarsu havzasının sırasıyla jeoloji, arazi kullanımı (madencilik aktiviteleri), organik kirlilik ve fiziksel karakteristiklerden etkilendiğini kanıtlamaktadır. Bentik omurgasızlar 103 taksondan oluşurken epilitik diyatomeler 199 takson ile temsil edilmişlerdir. Orhaneli Çayı'nda kirlilik gradientini belirlemek için bentik omurgasızlara dayanan 27, epilitik diyatomelere dayanan 20 metrik uygulanmıştır. Test edilen birçok metrik fiziksel ve kimyasal değişkenlerle anlamlı ilişki göstermiştir. DCA Analizi % EPT, % Oligochaeta ve 1 ? GOLD İndeksi gibi bentik omurgasızlara dayanan kompozisyon metriklerinin, epilitik diyatomelere dayanan iki çeşitlilik metriğinin ve Trofik Diyatom İndeksinin komunite yapılarını karakterize eden en kuvvetli metrikler olduğunu göstermiştir. PCA Analizi bentik omurgasızlara dayanan birçok kompozisyon, takson zenginliği ve tolerans metriklerinin organik kirlilikle ilişkili olduğunu, çeşitlilik, tolerans/toleranssızlık, bazı takson zenginliği ve tolerans metriklerinin ise inorganik kirlilik ve jeoloji ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte diyatomelere dayanan birçok kompozisyon metriği, Trofik Diyatom İndeksi ve Toplam Organizma Sayısı havzanın inorganik kirliliği ve jeolojisi ile yüksek korelasyon göstermiştir. CCA Analizi sonuçları akarsu havzasının jeolojik özelliklerinin ve madencilik faaliyetlerinin bentik omurgasız ve epilitik diyatomelerin komunite yapılarını etkileyen ilk iki faktör olduğunu göstermiştir. İstatistiksel analiz sonuçları ii Orhaneli Çayı'nda organik kirliliğin belirlenmesinde bentik omurgasızların epilitik diyatomelere göre daha duyarlı olduğunu göstermiştir. İnorganik kirliliğin ve madencilik faaliyetlerinin belirlenmesinde ise her iki organizma gurubu da iyi indikatör olmuşlardır.