Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ, PSİKOLOJİ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kübra ÖZKAN DEMİR
Danışman: Muharrem Ersin Kuşdil
Özet:
Barış ve savaş, zihnimizde kendileriyle ilgili sosyal temsiller oluşturduğumuz ve aynı zamanda kendilerine bir değer atfettiğimiz ya da kişisel/sosyal değerlerimizle çok yakından ilişkili olan kavramlardır. Mevcut çalışma, barış ve savaş hakkındaki bir grup tartışmasında tekrarlı biçimde yer almanın, katılımcıların bu kavramlarla ilişkili değer yönelimlerinde ve bu kavramlara dair sosyal temsillerinde bir fark yaratıp yaratmayacağını incelemek üzere yapılmıştır. Bu soruya yanıt aramak için araştırma ve kıyaslama olmak üzere iki grup oluşturulmuştur. Araştırma grubunu Uludağ Üniversitesi’nde eğitim gören kadın öğrenciler oluşturmaktadır. Bu grup katılımcıları ile haftada bir saat olmak üzere 5 hafta boyunca barış ve savaş kavramlarının tartışıldığı odak grup görüşmeleri yürütülmüştür. Kıyaslama grubunda ise Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinde eğitim almakta olan kadın öğrenciler yer almaktadır ve bu grup ile odak grup çalışması yürütülmemiştir. Tüm katılımcılardan değer yönelimleri, barış/savaş temsil içerikleri ve barışa/savaşa yönelik tutumlar hakkında bilgi toplanmıştır. Değer yönelimlerinin ve sosyal temsillerin değişim olasılıklarını inceleyebilmek için iki gruptan da üç farklı zamanda veri toplanmıştır. İlk zamana ait korelasyon analizi sonuçları, savaşa yönelik olumlu tutumların muhafazacılık ve özgenişletim değer boyutlarıyla pozitif, yeniliğe açıklık ve özaşkınlık değer boyutlarıyla negatif; barışa yönelik olumlu tutumların ise özgenişletim ile negatif, özaşkınlık ile ise pozitif ilişkili olduğunu göstermektedir. Tekrarlı ölçümlerde varyans analizi sonuçları beş haftalık süreçte tüm katılımcıların yeniliğe açıklık puanlarının arttığını ve özaşkınlık puanlarının azaldığını göstermektedir. Grup-zaman etkileşimlerinin gözlendiği sonuçlarda, odak grup görüşmelerine katılan araştırma grubunun özgenişletim puanları düşerken, kıyaslama grubunun ise arttığı görülmektedir. Ayrıca araştırma grubunun beş haftada özaşkınlık değeri ortalaması, kıyaslama grubuna kıyasla anlamlı olarak daha az düşüş göstermektedir. Ancak odak grup görüşmeleri sonlandıktan üç ay sonra grup-zaman etkileşimleri artık gözlenmemektedir. Test-tekrar test korelasyon sonuçları her iki grubun da değer önceliklerinin kısa süreçte yüksek, uzun süreçte orta düzeyde tutarlılık sergilediğini işaret etmekle birlikte araştırma grubunun değer kalıcılığının kıyaslama grubundan daha düşük olduğunu göstermektedir. Barış ve savaş temsil içeriklerinden elde edilen sonuçlar ise araştırma grubunun barış ve savaş temsili yapısı ve içeriklerinin odak gruplarda yürütülen tartışmalara bağlı olarak değişim gösterdiğini, barış temsilinde grup tartışmaları sonrasında pozitif barış ile eşleşen kelimelerin sıklıklarının kıyaslama grubuna kıyasla anlamlı olarak arttığını, savaş temsilinde ise güç ve güç ilişkileri ile ilişkili kelimelerin grup tartışmalarına bağlı olarak temsil içeriğinde daha sık göründüğünü göstermektedir. Sonuç olarak elde edilen bulgular odak gruplarda barışı ve savaşı tartışmanın sosyal temsiller ve değerler üzerinde etkisi olduğunu ortaya koymaktadır.