İslam düşünce geleneğinde tahkim meselesi ve mezhebi ekoller üzerindeki etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YUSUF SANSARKAN

Danışman: MEHMET ÇELENK

Özet:

İslam düşünce ekollerinin teşekkülünde rol oynayan ve kitlesel anlamdaki ilk mezhebî karakterli hareket olan Hâricîliğin de teşekkülüne yol açan Sıffîn Savaşı ve buna eşlik eden Hakem/Tahkim Olayı İslam Mezhepleri Tarihi açısından son derece önemli bir olaydır. Bu çalışma, Hakem Olayı'nın Sünnî, Şiî ve Hâricî kaynaklara göre anlatımıyla başlamakta, devamında sayılan bu üç mezhebe mensup bazı tarihçi ve müelliflerin, Hakem Olayı örnekliğinde, tarih aktarım ve yorumlamalarındaki mezhep etkisini irdelemektedir. Çalışmada Hakem olayı; olabildiğince tarafsız, eleştirici, akla uygun bir metotla ve bilimsel bilgiye ulaşma çabasıyla ele alınmıştır. Çalışmada Sünnî, Şiî ve Hâricî kaynaklar karşılaştırmalı bir şekilde incelenmiş, bu yapılırken adı geçen mezheplerin bizzat kendi mensuplarının kaynaklarına başvurmaya gayret gösterilmiş, birinci elden verilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda mezhep mensubiyetinin tarihi anlama, aktarma ve yorumlamada etkili olduğu anlaşılmış, tarihçilerin tarihe mezhebî görüşlerinin penceresinden baktıkları sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan hakim zihniyetin tarih aktarımını yönlendirdiği, gücü elinde bulundurup iktidarda olanların etkisiyle, bize ulaşan verilerin sonradan şekillendirildiği sonucu elde edilmiştir.