Kuru meyve akarı Carpoglyphus lactis (L.) (Acari: Carpoglyphidae)’in mücadelesi̇nde ozonun nano solüsyon formülasyonun kullanımı üzeri̇ne araştırmalar


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, BİTKİ KORUMA, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Pınar Balta

Danışman: Nabi Alper Kumral

Özet:

Kuru meyvelerin önemli bir akar zararlısı olan Carpoglyphus lactis (L.) (Astigmata: Carpoglyphidae), kuru kayısıların meyve şekerleri ile beslendiğinde ürünün bozulmasına, istenmeyen kokular oluşmasına ve nihayetinde pazar değerini kaybetmesine neden olmaktadır. Daha önce yapılan çalışmalar, ozon gazının akara karşı zehirli özelliğinden dolayı kuru meyvelerde mücadele amaçlı olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Ancak, ozon gazının hızlıca O2 ve O-‘ye parçalanması nedeniyle kısa kalıcılık özelliği, bu gazın akarın mücadelesinde kullanımını sınırlamaktadır. Bu çalışmada, yeni bir nano ozon solüsyonu olan Genoxyn nanotech’in bu zararlı akar üzerindeki biyolojik aktiviteleri araştırılmıştır. Araştırmada formülasyonun akar üzerinde öldürücü doza [lethal konsantrasyonlar (LC)] ve süreye [lethal zaman (LT)] bağlı, uzaklaştırıcı, yumurta bırakmayı engelleyici etkileri ve kalıcılığı değerlendirilmiştir. Bu çalışma, formülasyonun %0,27 konsantrasyonunun dişi akarların %90’ını 48 saat içinde öldürdüğünü göstermiştir. Probit analizi sonuçlarına göre, Genoxyn nanotech’in akara karşı %0,1, 0,2 ve 0,4 oranlarda kullanılması durumunda, öldürücü zaman (LT90) sırasıyla 121, 82 ve 66 saat olarak belirlenmiştir. Kalıcılık testlerinde, formülasyonun öldürücü etkilerinde ilk 7 gün boyunca istatistiki anlamda önemli bir değişikliğin olmadığı görülmüştür.Ancak, 10 günden sonra öldürücü etkisinde %12-17 arasında bir düşüş saptanmıştır. Kaçırıcı etki için yapılan Pearson’ın ki-kare testine göre, formülasyonun %0,1 üzerindeki konsantrasyonlarla ilaçlanan kayısılardan C. lactis dişilerinin güçlü bir şekilde kaçtıkları görülmüştür. Sonuç olarak, bu çalışmada Genoxyn nanotech’in belirlenen dozlarının C. lactis dişilerine karşı toksik ve kaçırıcı etkilerinin olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada belirlenen dozlarla muamele edilmesi durumunda formülasyonun 10 gün süren kalıcılığı sayesinde kuru kayısılarda C. lactis mücadelesinde kullanılabileceği ortaya konulmuştur.